Dickens’ Christmas Spirit…

Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News

 

Το χιόνι πέφτει πυκνό, δημιουργώντας ένα σουρεαλιστικό, μαλακό, κάτασπρο, υπέροχο χαλί. It’s funny, αλλά δε δίνει την εντύπωση του κρύου, παρόλο που η ατμόσφαιρα έξω είναι παγωμένη. Ο ήχος των ξύλων που καίνε στο τζάκι αποτελεί μοναδική συντροφιά, αν καταφέρεις να απομονώσεις τις κλισέ οικογενειακές χριστουγεννιάτικες συζητήσεις. Ξαφνικά όλοι απλά κινούνται στον χώρο, γεμίζοντάς τον με την παρουσία τους, αλλά εσύ το μόνο που ακούς είναι τα ξύλα στο τζάκι και τον ήχο που κάνει το χιόνι πέφτοντας από τα κλαδιά των ελάτων. Είναι και ο αέρας που φυσά ψηλά στην κορυφή, αλλά και οι πατημασιές κάποιου μοναχικού σκύλου στο χιόνι. Είναι οι μπάλες του δέντρου που κουνιούνται με το πέρασμα των παιδιών και τα αγγελάκια που λικνίζονται στα τελευταία κλαδιά. Είναι η μυρωδιά της γαλοπούλας που ψήνεται και το βούτυρο των κουραμπιέδων. Είναι τα χαμόγελα που δεν ακούς, αλλά βλέπεις.

Το παραμύθι του Charles Dickens «A Christmas Carol», που έγραψε το 1843, μπορεί να είναι ένα από τα διασημότερα χριστουγεννιάτικα που έχουν γραφτεί ως σήμερα, αλλά το «A Christmas Dinner», που έγραψε το 1835 ήταν νομίζω εκείνο που καθόρισε πραγματικά την έννοια και την ουσία του «Χριστουγεννιάτικου πνεύματος» και δημιούργησε ένα υπέροχο σκηνικό παραδόσεων και εδεσμάτων. Αξίζει δε να το διαβάσει κανείς στην πρωτότυπη έκδοσή του, αφού κατά τη γνώμη μου, ακόμα και η ακριβέστερη μετάφραση… θα παραμείνει για πάντα αυτό ακριβώς. Μια μετάφραση.

Στην επανέκδοση του A Christmas Dinner, ο ιστορικός Peter Ackroyd έγραψε ότι ο Dickens κάνει τα Χριστούγεννα να φαίνονται σαν κάτι τόσο φυσικό, ζεστό και αλώβητο από τον εξωτερικό και απειλητικό κόσμο. Έγινε η γιορτή μιας μικρής (ή μεγάλης) οικογένειας (ή φίλων συμπληρώνω εγώ) μέσα σε ένα φωτισμένο δωμάτιο». Ο Dickens φυσικά δεν εφηύρε τα Χριστούγεννα, αλλά τα φώλιασε εντός μιας ιδιαίτερης φιλοσοφίας και, on top of that, τα τοποθέτησε στην κεντρική σκηνή, δομώντας μια εικόνα που παρακίνησε τους ανθρώπους να την δουν, να την νιώσουν και να την ζήσουν, όπως εκείνος.

Γράφει λοιπόν ο κύριος Dickens: «Υπάρχει κάτι μαγικό ακόμα και στην ονομασία Χριστούγεννα. Όταν ξεχνιούνται οι μικρότητες, οι ζήλιες και οι διαφωνίες. Όταν ο πατέρας, ο γιος, ο αδερφός και η μάνα καταχωνιάζουν τους καβγάδες και ζουν την ευτυχία και τη γαλήνη των ημερών». Εκτός αυτού όμως ο Dickens, όπως και η γυναίκα του, ήταν εμπνευστές του μοντέρνου Χριστουγεννιάτικου δείπνου. Και δεν μιλάμε για εκείνα τα σοβαροφανή γκουρμέ δείπνα, με τα τεράστια πιάτα και τις απειροελάχιστες μπουκίτσες!

Η νέα έκδοση του «A Christmas Dinner» περιέχει πρωτότυπα μενού του 19ου αιώνα για την παραμονή, αλλά και την ημέρα των Χριστουγέννων, συμπεριλαμβανομένων και συνταγών της οικογένειας του Dickens. Η Alice Ross που είναι μια από τις πιο σημαντικές γευσιγνώστριες, αλλά και σεφ, προσάρμοσε τις συνταγές αυτές στα σημερινά δεδομένα, δίνοντας μια πινελιά 21ου αιώνα στις τεχνικές, τις οδηγίες, αλλά και τις ποσότητες των υλικών στην καθεμία από αυτές. Πρόκειται για μια πραγματικά πολύ αξιόλογη δουλειά, αφού πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η νοικοκυρά του 19ου αιώνα προσέθετε υλικά κατά βούληση και ένιωθε τη ζέστη στα σκεύη με τα χέρια της –κάτι που θυμάμαι και από τη δική μου γιαγιά, στα τέλη της δεκαετίας του ’70!

Ο κόσμος τότε, όπως και τώρα, δεν ετοίμαζε πάντα το χριστουγεννιάτικο δείπνο στο σπίτι, αλλά έβγαινε και έξω, σε τοπικές ταβέρνες και παραδοσιακά πανδοχεία. Μάλιστα επειδή τα καύσιμα ήταν πανάκριβα (όπως βλέπουμε οι ομοιότητες άρχισαν να γίνονται τρομαχτικά πολλές), πολλές φορές αγόραζαν το κρέας και το έδιναν σε τοπικούς μάγειρες για να το μαγειρέψουν (όπως κάνουμε εμείς το Πάσχα). Όμως για κάποιους το μαγείρεμα ήταν μια μαγική διαδικασία. Ο Dickens και η γυναίκα του, Catherine Hogarth, ανήκαν σε αυτή την κατηγορία, αφού η εικόνα που καθρεφτίζεται στο παραμύθι «A Christmas Dinner» είναι εκείνη μιας χαρούμενης και ειρηνικής οικογένειας που απολαμβάνει ένα μαγικό δείπνο με γαλοπούλα, πουτίγκα, κρεατόπιτες και punch.

Φυσικά όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα γεύματα δεν ετοιμάζονταν μέχρι τότε ή ότι οι άνθρωποι δεν ακολουθούσαν τις παραδόσεις, αφού η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία τηρούσε κατά γράμμα όχι μόνο τις γαστρονομικές συνήθειες της περιόδου αυτής, αλλά και τις θρησκευτικές. Απλά ο Dickens μάλλον αντέστρεψε τη μόδα και επέκτεινε λίγο περισσότερο την έννοια των διακοπών και της γιορτής. «Christmas Time!» έγραφε και συνέχιζε: «κάποιος πρέπει να είναι μισάνθρωπος αν δεν αισθάνεται τη χαρά και τη γαλήνη αυτής της εποχής».

Η Βασίλισσα Βικτώρια επίσης έδωσε και εκείνη τη δική της πινελιά στα Χριστούγεννα. Ανέβηκε στον θρόνο το 1837 και παντρεύτηκε τον Albert το 1840, ο οποίος και έφερε τις παραδόσεις των χριστουγεννιάτικων δέντρων, τις κάρτες, τις κάλτσες που κρεμάμε στο τζάκι, τα κέικ και τα γλυκά. Ενώ το βασιλικό ζεύγος ήταν ο κύριος εμπνευστής του πλούσιου πρωινού την ημέρα των Χριστουγέννων.

Ο Dickens λάτρευε τα Χριστούγεννα και τα παραδοσιακά εδέσματα της εποχής και ήθελε αυτές οι παραδόσεις να μείνουν για πάντα στην καρδιά και το μυαλό όλων των ανθρώπων. Ο Ackroyd λέει στον πρόλογο της νέας έκδοσης: «Η εικόνα που είχε ο Dickens για τα Χριστούγεννα ήταν εκείνη της χαράς και της ευτυχίας, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνο για την οικογένειά του. Εκείνος έφερε το πνεύμα της ανθρώπινης κοινωνίας, που διατηρείται ενωμένη, με αμοιβαίο σεβασμό και υπευθυνότητα. Και φυσικά με γαλοπούλα, πίτες και κόκκινο κρασί!».

Το χιόνι έχει σταματήσει να πέφτει. Είναι απομεσήμερο, αλλά ήδη αρχίζει και νυχτώνει. Ο ουρανός είναι γκρι και τα βουνά με τα χιονισμένα έλατα έχουν αρχίσει και παίρνουν μια απόκοσμη θωριά. Τα φώτα του δέντρου δείχνουν τώρα πιο λαμπερά, ενώ η φωτιά στο τζάκι έχει δυναμώσει και δίνει στην κόκκινη φλοκάτη ένα ακόμα πιο έντονο χρώμα. Σιγά-σιγά οι φωνές και οι κλισέ συζητήσεις αρχίζουν και μπαίνουν στο σκηνικό. Ακούγονται. Κάπου στο βάθος ακούγεται το Let it Snow και η μαγική φωνή του Frankie. Λίγες μέρες μακριά από την μίζερη πραγματικότητα. Λίγες μέρες μακριά από τις πορείες, τις απεργίες, τα σκουπίδια, τους τρομοκράτες, τις κουκούλες, τον φόβο, την απελπισία και εκείνη την εφιαλτική φράση που χρησιμοποίησε ο Γιώργος Παπανδρέου «… ή η ιστορία θα μας ξεγράψει». Όλοι αξίζουμε μερικές μέρες μακριά από το φόβο, αλλά κοντά στην αγάπη των δικών μας (οικογένειας ή φίλων), δίπλα σε ειλικρινή χαμόγελα, καλοπροαίρετες σκέψεις, καλό φαγητό και ακόμα καλύτερο κρασί! It’s Christmas time!