Το ταξίδι ή η Ιθάκη; (Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News 03/04/2010)

«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις», Κ. Π. Καβάφης

Η εξερεύνηση του άγνωστου ή η αναζήτηση του οικείου; Η εύκολη ή η δύσκολη διαδρομή; The long way or the short cut; Με ταξίδι τη Μεγάλη Εβδομάδα, που μόλις ξεκινά, και Ιθάκη το βράδυ του Μ. Σαββάτου, της Ανάστασης, της δικής Του, της δικής μας, του καθενός, μια ιχνηλασία σε ό,τι είναι σημαντικό. Σε ό,τι οφείλουμε στον εαυτό μας να ζήσουμε και να πιστέψουμε.

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε γιατί η ζωή μάς τα φέρνει στραβά. Λιγότερες φορές αναγνωρίζουμε εκείνα που μας έρχονται πιο εύκολα, παίρνοντάς τα, τις περισσότερες φορές, σα δεδομένα –μέγα λάθος. Αντί να κοιτάξουμε το δάσος, χανόμαστε στα δέντρα, σε ένα ταξίδι που δεν έχει νόημα, αφού δεν έχει προορισμό, ούτε πυξίδα. Έρμαια, «μικρών» συναισθημάτων, χωρίς προοπτική.

Όλοι οι στόχοι που βάζουμε στη ζωή μάς κρύβουν μια μικρογραφία της Μεγάλης Εβδομάδας. Η ολοκλήρωση των σπουδών μας, η αναζήτηση εργασίας, η αναζήτηση της προσωπικής μας ευτυχίας, η ανατροφή των παιδιών, η διατήρηση της υγείας μας, η μόρφωσή μας, η εξέλιξη της προσωπικότητάς μας, η προσφορά μας στην οικογένεια, τους φίλους, την κοινωνία. Όλα είναι ένα ταξίδι δύσκολο και επίπονο. Κάποιοι επιλέγουν να πολεμήσουν τους Λαιστρυγόνες, τους Κύκλωπες και τον θυμωμένο Ποσειδώνα και κάποιοι επιλέγουν να τους αποφύγουν τεχνηέντως, γιατί προτιμούν το short cut, που λέγαμε πιο πάνω. Κάποιοι αναγκαστικά ακολουθούν τον μακρύ δρόμο, γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική. Κάποιοι ζουν για να κάνουν τη διαφορά, να αποτελέσουν παράδειγμα και για να δείξουν το δρόμο για το φως. Ενώ κάποιοι άλλοι ζουν, απλά για να αναπνέουν.

Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές και εγώ έχω αναρωτηθεί γιατί για κάποιους όλα πρέπει να είναι τόσο δύσκολα, ενώ για κάποιους άλλους πιο εύκολα, για να συνειδητοποιήσω λίγο αργότερα ότι ίσως ο Θεός ξέρει πολύ καλά για τον καθέναν μας τι μπορεί να αντέξει, τι πρέπει να ζήσει και τι πρέπει να νιώσει για να φτάσει στη δική του λύτρωση –σε όποιον τομέα και αν ενσαρκώνεται αυτή. Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι το ταξίδι της ζωής και των στόχων του καθενός μας. Η ανηφόρα είναι για άλλους μεγαλύτερη και για άλλους μικρότερη, ανάλογα με τις δυνατότητες και τα εφόδια που διαθέτουν και αποτελεί την απόσταση που πρέπει να διανύσουμε και το βαθμό δυσκολίας της για να φτάσουμε εκεί ακριβώς που θέλουμε. Αν δεν υπάρχει ξεκάθαρος στόχος, η βάρκα απλά θα περιφέρεται στο πέλαγος. Αν δεν έχουμε πίστη, δε θα μπορούμε καν να οραματιστούμε την Ιθάκη. Και αν δεν έχουμε κουράγιο, πείσμα και υπομονή, θα νικηθούμε από τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες.

Για εκείνους που επιλέγουν τον σύντομο δρόμο, την οικεία διαδρομή, την εύκολη λύση, η ζωή είναι μάλλον ανούσια, χωρίς πραγματικές εμπειρίες, χωρίς εσωτερικές αναζητήσεις, χωρίς ουσιαστικούς στόχους –μακροπρόθεσμους ή βραχυπρόθεσμους-, χωρίς όνειρα, χωρίς ουσιαστική προσφορά. Εκείνοι που επιλέγουν να μείνουν στα ρηχά, είτε γιατί φοβούνται είτε γιατί δε θέλουν είτε γιατί γνωρίζουν πως δε μπορούν να κολυμπήσουν στα βαθιά, θα ζήσουν ένα ταξίδι χωρίς προοπτική και χωρίς όραμα. Αυτό δε σημαίνει πως δε θα είναι ευτυχισμένοι. Τουναντίον. Στην άγνοια κρύβεται η ευτυχία.

Εκείνοι που, είτε εκούσια είτε ακούσια, θα επιλέξουν τη δύσκολη διαδρομή, τη διερεύνηση του άγνωστου και τα βαθιά και άπατα νερά, σίγουρα θα ζήσουν εμπειρίες πρωτόγνωρες, θα κάνουν σκέψεις ανείπωτες, θα αναρωτηθούν πολλές φορές «γιατί», αλλά η απάντηση θα τους δοθεί μόνο σα φτάσουν στην Ιθάκη. Εκεί μόνο θα καταλάβουν γιατί το ταξίδι ήταν σημαντικό. Εκεί μόνο θα συνειδητοποιήσουν ότι η προσπάθεια άξιζε τον κόπο.

Όχι, βέβαια, ότι η Ιθάκη δεν είναι σημαντική. Είναι ο λόγος για τον οποίο πολεμάμε. Είναι ο λόγος για τον οποίο αναζητούμε το καλύτερο. Είναι ο λόγος για τον οποίο πονάμε, μοχθούμε και αγωνιζόμαστε. Σαφώς και έχει σημασία η Ιθάκη, ως προορισμός, ως στόχος, ως πυξίδα, ως πλοηγός της σκέψης και της καρδιάς. Αλλιώς δεν έχει νόημα το ταξίδι, ο αγώνας, η Μεγάλη Εβδομάδα του καθενός, όσο μακρά ή σύντομα κι αν είναι. Κι αν η Ιθάκη μας προσφέρει όλα όσα ονειρευτήκαμε, όσο δύσκολος κι αν ήταν ο δρόμος κατά κει, θα φαντάζει πλέον παιχνιδάκι.

Η Μεγάλη Εβδομάδα, η διαδρομή Εκείνου, τα θαύματα, η δυσπιστία, η στήριξη, η προδοσία, η υποκρισία και ο θάνατος είναι όλα εκείνα που οδήγησαν στην Ανάσταση. Ο προσωπικός μας αγώνας, τα μικρά ή μεγάλα επιτυχημένα βήματα που πραγματοποιούμε, η δυσπιστία που αντιμετωπίζουμε, οι φίλοι και η οικογένεια που μας στηρίζουν, η προδοσία των διπρόσωπων για 30 ή και πολύ λιγότερα αργύρια, η υποκρισία εκείνων που καταπίνουν την κάμηλο, αλλά διυλίζουν τον κώνωπα, η δική μας κούραση, απαισιοδοξία και απογοήτευση –όταν τα πράγματα δεν έρχονται όπως επιθυμούμε-, οδηγούν εντέλει στην προσωπική μας Ανάσταση. Όλα αυτά που περνάμε, σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα κάθε φορά που θέτουμε έναν στόχο, μας δίνουν ή τουλάχιστον πρέπει να μας δίνουν το κουράγιο να συνεχίσουμε, να τραβήξουμε και τον διπλανό μας από τη δική του πλάνη και τον δικό του μικρόκοσμο, να εμπνεύσουμε εκείνους που δεν έχουν στοχοθετήσει τη δική τους ζωή. Και χρειάζεται πολύ μεγάλη δύναμη για να το κάνεις αυτό. Γι’ αυτό και είναι λίγοι οι τολμηροί, οι γενναίοι και οι ατρόμητοι.

Ίσως αυτά είναι ψιλά γράμματα αυτή την εποχή, κατά την οποία «η κόλαση είναι οι άλλοι» (Jean Paul Sartre). Τώρα που τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται ανά λεπτό και μεταλλάσσονται ακόμα πιο γρήγορα. Τώρα που το ένα κράτος επιτίθεται στο άλλο για μερικά εκτάρια γης. Τώρα που σκοτώνονται χιλιάδες άνθρωποι στο όνομα ενός «Ιερού Πολέμου». Τώρα που η κοινωνική και οικονομική κρίση χτυπά ανελέητα όλα τα κράτη της γης. Τώρα που ο πλανήτης καταστρέφεται. Τώρα που η φύση εκδικείται. Τώρα που η σημασία της ανθρώπινης ζωής έχει υποβαθμιστεί σε απελπιστικό βαθμό. Τώρα που ο κόσμος δε θέλει πλέον να προβληματίζεται. Τώρα που δε θέλει πλέον να παλέψει για κανένα ιδανικό και για καμιά Ιθάκη.

Κι όμως… Ίσως τώρα περισσότερο από ποτέ έχει σημασία αυτή η Ιθάκη. Ίσως τώρα, περισσότερο από ποτέ, έχουμε ανάγκη από την ελπίδα της Ανάστασης. Ίσως ο Χριστός να είναι τώρα πιο επίκαιρος από ποτέ. Οι πιο επαναστατικοί και πύρινοι λόγοι, τόσο διαχρονικοί, διορατικοί και εμπνευσμένοι. Ίσως υπάρχει ελπίδα. Ίσως υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Ίσως μπορούμε, έστω και για λίγο, να βγούμε από τον προσωπικό μας μικρόκοσμο και να μπούμε στο «εμείς». Ίσως μπορούμε, έστω και για λίγο, να ενδιαφερθούμε για τον διπλανό μας. Ίσως μπορούμε, έστω και για λίγο, να δούμε πιο μακριά. Ίσως μπορούμε να προσπαθήσουμε να γίνουμε λίγο καλύτεροι και να κάνουμε και τον κόσμο γύρω μας λίγο καλύτερο. Να επιδιώξουμε την αυτοβελτίωση, βασανίζοντας για λίγο τον εαυτό μας. Να κάνουμε πιο όμορφες και αισιόδοξες σκέψεις. Ίσως μπορούμε -και ίσως θα έπρεπε- να επιλέξουμε τον μακρύ δρόμο, μόνο και μόνο για να ζήσουμε στην γλυκιά αγκαλιά της Ιθάκης, που μας περιμένει υπομονετικά. Όπως Εκείνος. Δε θα φύγει. Είναι εκεί και αναμένει...