Μετά τις άγιες μέρες του Πάσχα και προς αποφυγήν επιστροφής στην κλασική ειδησεογραφική θεματολογία και ανάλυση που αφορούν στην οικονομική κρίση, τους κερδοσκόπους και τα θανατηφόρα spreads που έχουν διαλύσει την Ελλάδα, την ανεργία, το μεταναστευτικό, τους θρασύτατους Τούρκους, που κάνουν βόλτες στο Αιγαίο, την πρόσφατη επιτυχία του Obama με το νομοσχέδιο για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, τον σεισμό στη Χιλή που μετατόπισε τον άξονα της γης, την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο Πακιστάν και το Κιργιστάν, όπου ο πρωθυπουργός Ουσένωφ μόλις υπέγραψε επιστολή παραίτησης, τις Μαύρες Χήρες στη Ρωσία, τα αίσχη των Καθολικών παπάδων που έχουν ντροπιάσει το Βατικανό, έκρινα ότι μια ματιά στα πολιτιστικά δρώμενα που λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα αυτή την εποχή θα ήταν κάτι λιγότερο απαισιόδοξο, λιγότερο βαρύγδουπο, μα κατά μία έννοια εξίσου σημαντικό. Σίγουρα όλα τα παραπάνω μας ενδιαφέρουν και σίγουρα τα παρακολουθούμε, ανησυχώντας για το μέλλον του κόσμου στον οποίο ζούμε. Όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Μια πλευρά που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Ούτε ως Έλληνες, ούτε ως Αμερικανοί, ούτε ως Κινέζοι, ούτε ως Γάλλοι, ούτε ως Εσκιμώοι... Η πλευρά της τέχνης, του πολιτισμού και των γραμμάτων.
Πριν τρεις περίπου εβδομάδες βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη, για επαγγελματικούς λόγους, αλλά και για να παρακολουθήσω το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Σίγουρα το φεστιβάλ αυτό δεν είναι σαν εκείνο του Κινηματογράφου, αλλά για την πόλη και τον πολιτισμό έχει τεράστια σημασία, καθώς τα έργα που παρουσιάζονται είναι εξαιρετικά. Το ντοκιμαντέρ γενικά είναι μια παρεξηγημένη μορφή τέχνης, που όμως έχει το δικό της κοινό. Στα ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται πραγματικές εικόνες από ρεαλιστικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα, με ερασιτέχνες ηθοποιούς/ απλούς ανθρώπους. Άλλα σκληρά, όπως πόλεμοι, γενοκτονίες, βασανισμοί κ.ά. και άλλα περισσότερο λυρικά και γλυκά, όπως π.χ. το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για τον Σκοπελίτη, το θρυλικό ferry boat που ενώνει τους καλοκαιρινούς μήνες τα νησιά της άγονης γραμμής, το οποίο ήταν εξαιρετικά συγκινητικό. Παρακολούθησα αρκετά ντοκιμαντέρ και είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με την Διευθύντρια του Φεστιβάλ, την πολύ αξιόλογη κυρία Δέσποινα Μουζάκη, η οποία έχει πραγματικά δώσει ψυχή στη διοργάνωση, παρά τα μειωμένα budget και την γενική κατήφεια, όπως και με αξιόλογους κριτικούς, όπως ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, αλλά και με τον γνωστό σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή.
Η πραγματική ανησυχία όλων ήταν μήπως στον βωμό της πραγματικής ανάγκης εξοικονόμησης χρήματος, καταργηθούν αυτοί και παρόμοιοι θεσμοί. Άλλωστε το θέαμα θεωρείται από πολλούς περιττό έξοδο, ειδικά σε μια τέτοια δύσκολη εποχή. Παρόλα αυτά προσωπικά πιστεύω πως κάτι τέτοιο θα ήταν πραγματικά λυπηρό, τόσο για τον σημαντικότατο αυτόν πολιτιστικό θεσμό, που μετρά 51 χρόνια (μιλώ για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου), όσο φυσικά και για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η κατάργηση των πολιτιστικών θεσμών θα επιφέρει έναν άλλου είδους μαρασμό στην ελληνική κοινωνία, που ήδη πλέει σε επικίνδυνα νερά χωρίς μια Ιθάκη να την περιμένει. Χωρίς πολιτιστικά δρώμενα θα καταντήσουμε μια φοβισμένη κοινωνία χωρίς όραμα και χωρίς ενδιαφέροντα. Μια κοινωνία εγκλωβισμένη στα οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικά της προβλήματα, που δε θα βγαίνει πλέον από το σπίτι για κανέναν λόγο.
Ευτυχώς, φαίνεται πάντως ότι ακόμα και σε αυτή την πολύ δύσκολη εποχή, οι Έλληνες όχι μόνο διαβάζουν, αλλά και γράφουν! Μια βόλτα στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πόσες εκατοντάδες βιβλία κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή. Δε θυμάμαι ποτέ πριν περισσότερους εκδοτικούς οίκους, περισσότερα βιβλία στα ράφια, περισσότερες ειδικές εκδόσεις. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι όλα είναι και απόλυτα ποιοτικά. Ίσως πολλά από τα βιβλία που βγαίνουν να μην είναι υψηλού πνευματικού/πολιστιστικού επιπέδου και περιεχομένου. Δείχνουν όμως τη φιλοδοξία κάποιου/πολλών να αναδειχθούν, να δώσουν κάποιο έργο και να αφήσουν το δικό τους στίγμα, όποιο και αν είναι αυτό. Μεταξύ της πληθώρας των βιβλίων που κυκλοφορούν, βρίσκονται και εξαιρετικές εκδόσεις, όπως το διεθνές –πλέον- best seller Logicomix του Απόστολου Δοξιάδη και των υπόλοιπων συνεργατών του, το Μεταξύ Σφύρας Και Αλιάκμονος και το Όλα βαδίζουν καλώς εναντίον μας του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, το Ιμαρέτ, στη Σκιά του ρολογιού, του Γιάννη Καλπούζου, αλλά και εξαιρετικά δοκίμια-μελέτες, όπως το Σκιές της πόλης, του Γιώργου Λιόλιου, που αναφέρεται στην αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας, και πάρα πολλά ακόμα.
Σε άλλες καλλιτεχνικές μορφές έκφρασης, και συγκεκριμένα στη ζωγραφική, έχουμε αρκετούς καλλιτέχνες που διακρίνονται διεθνώς, κάτι εξαιρετικά σπάνιο, αφού η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δε μνημονεύεται στον διεθνή χώρο της τέχνης ούτε για την πρωτοτυπία, ούτε για τον νεωτερισμό, αλλά ούτε και για την έμπνευσή της. Η Μαρία Φιλοπούλου, με τη διάσημη και εκπληκτική της συλλογή «Κολυμβητές», έχει εκθέσει σε γνωστές galleries στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, το Μαϊάμι, τη Βαρσοβία, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και φυσικά στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες ελληνικές πόλεις. Η συλλογή «Κολυμβητές», που αποτελείται από μια σειρά πινάκων, με υπέροχα ζωντανά χρώματα, ρεαλιστική αποτύπωση του βυθού της θάλασσας και του ανθρώπινου σώματος, θα εκτεθεί τον Μάιο στην Αθήνα και συγκεκριμένα στη Gallery Ζουμπουλάκη.
Από το μέτωπο του κινηματογράφου τώρα, τελευταία απολαύσαμε τα 4 Μαύρα Κουστούμια του Ρένου Χαραλαμπίδη και τον Διαχειριστή του Περικλή Χούρσογλου, ενώ περιμέναμε την ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, η τελετή των οποίων θα γίνει στις 3 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής. Ανάμεσα στις υποψηφιότητες η «Ακαδημία Πλάτωνος», των Καρδαρά και Τσίτου, ο εξαιρετικός «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου και η «Στρέλλα» των Κούτρα και Ευαγγελίδη. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αξιόλογες προσπάθειες και αναβίωση του ελληνικού σινεμά, με γερά σενάρια, περίτεχνη σκηνοθεσία και καλές ερμηνείες. Ίσως αν το εισιτήριο δεν είχε φτάσει κοντά στα 10€ να είχε και περισσότερους πιστούς θεατές.
Από την άλλη, τα εγκαίνια του εκπληκτικού Μουσείου της Ακρόπολης, τον περασμένο Αύγουστο, ήταν ίσως το γεγονός του καλοκαιριού. Άμεμπτη αισθητική στους περιβάλλοντες χώρους και φυσικά στο κτίριο που στεγάζει τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Ένα διαμάντι μοντέρνας αρχιτεκτονικής και ανεπανάληπτα εκθέματα που μαγεύουν τους επισκέπτες με τη ζωντανή τους κίνηση και τις μοναδικές εκφραστικές λεπτομέρειες. Σε αυτό το μουσείο περιμένουμε κάποια στιγμή να δούμε τα Ελγίνεια Μάρμαρα και ίσως την Αφροδίτη της Μήλου ή τη Νίκη της Σαμοθράκης, έστω και για μια «επίσκεψη». Δεν είμαι αντίθετη προς την έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία, αλλά σίγουρα θα ήθελα κάποτε να τα δω και στη χώρα μου. Εκεί που σχεδιάστηκαν, εκεί που σμιλεύτηκαν, εκεί που πρωτολατρεύτηκαν.
Με πολύ μεγάλη χαρά πληροφορηθήκαμε επίσης και για τον εκσυγχρονισμό του Αρχαιολογικού Μουσείου του Άργους, στο οποίο και φιλοξενείται το πιο σημαντικό κομμάτι της μυκηναϊκής ιστορίας. Επέκταση των εκθεσιακών χώρων, στέγαστρα για την αποθήκευση και την έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων, αίθουσα πολυμέσων, κατάστημα, αλλά και πτέρυγα για εκδηλώσεις, πρόσβαση για ΑΜΕΑ και νέα εξωτερική είσοδος, είναι μόνο μερικά από τα πλάνα του έργου, αφού η ανακαίνιση θα συνεχιστεί και στο εσωτερικό με πλήρη αντικατάσταση ή αναβάθμιση των επί μέρους χώρων. Μετά την εξαιρετική ανακαίνιση που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο των Δελφών –όπου ο Ηνίοχος πλέον εκτίθεται περήφανα μόνος- προκαλεί ιδιαίτερη χαρά το γεγονός ότι παρόμοιες εργασίες λαμβάνουν χώρα και σε άλλα σημαντικά μουσεία της χώρας.
Ο πολιτισμός είναι άρρηκτο κομμάτι της Ελλάδας. Όποια μορφή και να παίρνει: βιβλίου, περιοδικού, μουσικής, έκθεσης, θεάτρου, χορού, ζωγραφικής, κινηματογράφου. Γι’ αυτό και πρέπει η Ελλάδα να συνεχίζει να στηρίζει τα πάσης φύσεως πολιτιστικά δρώμενα, πάντα βέβαια στα πλαίσια των οικονομικών της δυνατοτήτων. Οι καιροί που διανύουμε είναι δύσκολοι, αλλά υπάρχουν τομείς και πεδία που δεν πρέπει να θυσιάζονται επ’ ουδενί. Ειδικά σε αυτή τη χώρα, στην οποία γεννήθηκε ο απόλυτος πολιτισμός. Εδώ όπου οι τέχνες και τα γράμματα γνώρισαν μια λαμπρή ιστορία που έχει αντέξει ανά τους αιώνες.
Πριν τρεις περίπου εβδομάδες βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη, για επαγγελματικούς λόγους, αλλά και για να παρακολουθήσω το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Σίγουρα το φεστιβάλ αυτό δεν είναι σαν εκείνο του Κινηματογράφου, αλλά για την πόλη και τον πολιτισμό έχει τεράστια σημασία, καθώς τα έργα που παρουσιάζονται είναι εξαιρετικά. Το ντοκιμαντέρ γενικά είναι μια παρεξηγημένη μορφή τέχνης, που όμως έχει το δικό της κοινό. Στα ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται πραγματικές εικόνες από ρεαλιστικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα, με ερασιτέχνες ηθοποιούς/ απλούς ανθρώπους. Άλλα σκληρά, όπως πόλεμοι, γενοκτονίες, βασανισμοί κ.ά. και άλλα περισσότερο λυρικά και γλυκά, όπως π.χ. το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε για τον Σκοπελίτη, το θρυλικό ferry boat που ενώνει τους καλοκαιρινούς μήνες τα νησιά της άγονης γραμμής, το οποίο ήταν εξαιρετικά συγκινητικό. Παρακολούθησα αρκετά ντοκιμαντέρ και είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με την Διευθύντρια του Φεστιβάλ, την πολύ αξιόλογη κυρία Δέσποινα Μουζάκη, η οποία έχει πραγματικά δώσει ψυχή στη διοργάνωση, παρά τα μειωμένα budget και την γενική κατήφεια, όπως και με αξιόλογους κριτικούς, όπως ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, αλλά και με τον γνωστό σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή.
Η πραγματική ανησυχία όλων ήταν μήπως στον βωμό της πραγματικής ανάγκης εξοικονόμησης χρήματος, καταργηθούν αυτοί και παρόμοιοι θεσμοί. Άλλωστε το θέαμα θεωρείται από πολλούς περιττό έξοδο, ειδικά σε μια τέτοια δύσκολη εποχή. Παρόλα αυτά προσωπικά πιστεύω πως κάτι τέτοιο θα ήταν πραγματικά λυπηρό, τόσο για τον σημαντικότατο αυτόν πολιτιστικό θεσμό, που μετρά 51 χρόνια (μιλώ για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου), όσο φυσικά και για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η κατάργηση των πολιτιστικών θεσμών θα επιφέρει έναν άλλου είδους μαρασμό στην ελληνική κοινωνία, που ήδη πλέει σε επικίνδυνα νερά χωρίς μια Ιθάκη να την περιμένει. Χωρίς πολιτιστικά δρώμενα θα καταντήσουμε μια φοβισμένη κοινωνία χωρίς όραμα και χωρίς ενδιαφέροντα. Μια κοινωνία εγκλωβισμένη στα οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικά της προβλήματα, που δε θα βγαίνει πλέον από το σπίτι για κανέναν λόγο.
Ευτυχώς, φαίνεται πάντως ότι ακόμα και σε αυτή την πολύ δύσκολη εποχή, οι Έλληνες όχι μόνο διαβάζουν, αλλά και γράφουν! Μια βόλτα στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πόσες εκατοντάδες βιβλία κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή. Δε θυμάμαι ποτέ πριν περισσότερους εκδοτικούς οίκους, περισσότερα βιβλία στα ράφια, περισσότερες ειδικές εκδόσεις. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι όλα είναι και απόλυτα ποιοτικά. Ίσως πολλά από τα βιβλία που βγαίνουν να μην είναι υψηλού πνευματικού/πολιστιστικού επιπέδου και περιεχομένου. Δείχνουν όμως τη φιλοδοξία κάποιου/πολλών να αναδειχθούν, να δώσουν κάποιο έργο και να αφήσουν το δικό τους στίγμα, όποιο και αν είναι αυτό. Μεταξύ της πληθώρας των βιβλίων που κυκλοφορούν, βρίσκονται και εξαιρετικές εκδόσεις, όπως το διεθνές –πλέον- best seller Logicomix του Απόστολου Δοξιάδη και των υπόλοιπων συνεργατών του, το Μεταξύ Σφύρας Και Αλιάκμονος και το Όλα βαδίζουν καλώς εναντίον μας του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, το Ιμαρέτ, στη Σκιά του ρολογιού, του Γιάννη Καλπούζου, αλλά και εξαιρετικά δοκίμια-μελέτες, όπως το Σκιές της πόλης, του Γιώργου Λιόλιου, που αναφέρεται στην αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας, και πάρα πολλά ακόμα.
Σε άλλες καλλιτεχνικές μορφές έκφρασης, και συγκεκριμένα στη ζωγραφική, έχουμε αρκετούς καλλιτέχνες που διακρίνονται διεθνώς, κάτι εξαιρετικά σπάνιο, αφού η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δε μνημονεύεται στον διεθνή χώρο της τέχνης ούτε για την πρωτοτυπία, ούτε για τον νεωτερισμό, αλλά ούτε και για την έμπνευσή της. Η Μαρία Φιλοπούλου, με τη διάσημη και εκπληκτική της συλλογή «Κολυμβητές», έχει εκθέσει σε γνωστές galleries στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, το Μαϊάμι, τη Βαρσοβία, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και φυσικά στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες ελληνικές πόλεις. Η συλλογή «Κολυμβητές», που αποτελείται από μια σειρά πινάκων, με υπέροχα ζωντανά χρώματα, ρεαλιστική αποτύπωση του βυθού της θάλασσας και του ανθρώπινου σώματος, θα εκτεθεί τον Μάιο στην Αθήνα και συγκεκριμένα στη Gallery Ζουμπουλάκη.
Από το μέτωπο του κινηματογράφου τώρα, τελευταία απολαύσαμε τα 4 Μαύρα Κουστούμια του Ρένου Χαραλαμπίδη και τον Διαχειριστή του Περικλή Χούρσογλου, ενώ περιμέναμε την ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, η τελετή των οποίων θα γίνει στις 3 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής. Ανάμεσα στις υποψηφιότητες η «Ακαδημία Πλάτωνος», των Καρδαρά και Τσίτου, ο εξαιρετικός «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου και η «Στρέλλα» των Κούτρα και Ευαγγελίδη. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αξιόλογες προσπάθειες και αναβίωση του ελληνικού σινεμά, με γερά σενάρια, περίτεχνη σκηνοθεσία και καλές ερμηνείες. Ίσως αν το εισιτήριο δεν είχε φτάσει κοντά στα 10€ να είχε και περισσότερους πιστούς θεατές.
Από την άλλη, τα εγκαίνια του εκπληκτικού Μουσείου της Ακρόπολης, τον περασμένο Αύγουστο, ήταν ίσως το γεγονός του καλοκαιριού. Άμεμπτη αισθητική στους περιβάλλοντες χώρους και φυσικά στο κτίριο που στεγάζει τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Ένα διαμάντι μοντέρνας αρχιτεκτονικής και ανεπανάληπτα εκθέματα που μαγεύουν τους επισκέπτες με τη ζωντανή τους κίνηση και τις μοναδικές εκφραστικές λεπτομέρειες. Σε αυτό το μουσείο περιμένουμε κάποια στιγμή να δούμε τα Ελγίνεια Μάρμαρα και ίσως την Αφροδίτη της Μήλου ή τη Νίκη της Σαμοθράκης, έστω και για μια «επίσκεψη». Δεν είμαι αντίθετη προς την έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων σε ξένα μουσεία, αλλά σίγουρα θα ήθελα κάποτε να τα δω και στη χώρα μου. Εκεί που σχεδιάστηκαν, εκεί που σμιλεύτηκαν, εκεί που πρωτολατρεύτηκαν.
Με πολύ μεγάλη χαρά πληροφορηθήκαμε επίσης και για τον εκσυγχρονισμό του Αρχαιολογικού Μουσείου του Άργους, στο οποίο και φιλοξενείται το πιο σημαντικό κομμάτι της μυκηναϊκής ιστορίας. Επέκταση των εκθεσιακών χώρων, στέγαστρα για την αποθήκευση και την έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων, αίθουσα πολυμέσων, κατάστημα, αλλά και πτέρυγα για εκδηλώσεις, πρόσβαση για ΑΜΕΑ και νέα εξωτερική είσοδος, είναι μόνο μερικά από τα πλάνα του έργου, αφού η ανακαίνιση θα συνεχιστεί και στο εσωτερικό με πλήρη αντικατάσταση ή αναβάθμιση των επί μέρους χώρων. Μετά την εξαιρετική ανακαίνιση που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο των Δελφών –όπου ο Ηνίοχος πλέον εκτίθεται περήφανα μόνος- προκαλεί ιδιαίτερη χαρά το γεγονός ότι παρόμοιες εργασίες λαμβάνουν χώρα και σε άλλα σημαντικά μουσεία της χώρας.
Ο πολιτισμός είναι άρρηκτο κομμάτι της Ελλάδας. Όποια μορφή και να παίρνει: βιβλίου, περιοδικού, μουσικής, έκθεσης, θεάτρου, χορού, ζωγραφικής, κινηματογράφου. Γι’ αυτό και πρέπει η Ελλάδα να συνεχίζει να στηρίζει τα πάσης φύσεως πολιτιστικά δρώμενα, πάντα βέβαια στα πλαίσια των οικονομικών της δυνατοτήτων. Οι καιροί που διανύουμε είναι δύσκολοι, αλλά υπάρχουν τομείς και πεδία που δεν πρέπει να θυσιάζονται επ’ ουδενί. Ειδικά σε αυτή τη χώρα, στην οποία γεννήθηκε ο απόλυτος πολιτισμός. Εδώ όπου οι τέχνες και τα γράμματα γνώρισαν μια λαμπρή ιστορία που έχει αντέξει ανά τους αιώνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.