Dickens’ Christmas Spirit…

Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News

 

Το χιόνι πέφτει πυκνό, δημιουργώντας ένα σουρεαλιστικό, μαλακό, κάτασπρο, υπέροχο χαλί. It’s funny, αλλά δε δίνει την εντύπωση του κρύου, παρόλο που η ατμόσφαιρα έξω είναι παγωμένη. Ο ήχος των ξύλων που καίνε στο τζάκι αποτελεί μοναδική συντροφιά, αν καταφέρεις να απομονώσεις τις κλισέ οικογενειακές χριστουγεννιάτικες συζητήσεις. Ξαφνικά όλοι απλά κινούνται στον χώρο, γεμίζοντάς τον με την παρουσία τους, αλλά εσύ το μόνο που ακούς είναι τα ξύλα στο τζάκι και τον ήχο που κάνει το χιόνι πέφτοντας από τα κλαδιά των ελάτων. Είναι και ο αέρας που φυσά ψηλά στην κορυφή, αλλά και οι πατημασιές κάποιου μοναχικού σκύλου στο χιόνι. Είναι οι μπάλες του δέντρου που κουνιούνται με το πέρασμα των παιδιών και τα αγγελάκια που λικνίζονται στα τελευταία κλαδιά. Είναι η μυρωδιά της γαλοπούλας που ψήνεται και το βούτυρο των κουραμπιέδων. Είναι τα χαμόγελα που δεν ακούς, αλλά βλέπεις.

Το παραμύθι του Charles Dickens «A Christmas Carol», που έγραψε το 1843, μπορεί να είναι ένα από τα διασημότερα χριστουγεννιάτικα που έχουν γραφτεί ως σήμερα, αλλά το «A Christmas Dinner», που έγραψε το 1835 ήταν νομίζω εκείνο που καθόρισε πραγματικά την έννοια και την ουσία του «Χριστουγεννιάτικου πνεύματος» και δημιούργησε ένα υπέροχο σκηνικό παραδόσεων και εδεσμάτων. Αξίζει δε να το διαβάσει κανείς στην πρωτότυπη έκδοσή του, αφού κατά τη γνώμη μου, ακόμα και η ακριβέστερη μετάφραση… θα παραμείνει για πάντα αυτό ακριβώς. Μια μετάφραση.

Στην επανέκδοση του A Christmas Dinner, ο ιστορικός Peter Ackroyd έγραψε ότι ο Dickens κάνει τα Χριστούγεννα να φαίνονται σαν κάτι τόσο φυσικό, ζεστό και αλώβητο από τον εξωτερικό και απειλητικό κόσμο. Έγινε η γιορτή μιας μικρής (ή μεγάλης) οικογένειας (ή φίλων συμπληρώνω εγώ) μέσα σε ένα φωτισμένο δωμάτιο». Ο Dickens φυσικά δεν εφηύρε τα Χριστούγεννα, αλλά τα φώλιασε εντός μιας ιδιαίτερης φιλοσοφίας και, on top of that, τα τοποθέτησε στην κεντρική σκηνή, δομώντας μια εικόνα που παρακίνησε τους ανθρώπους να την δουν, να την νιώσουν και να την ζήσουν, όπως εκείνος.

Γράφει λοιπόν ο κύριος Dickens: «Υπάρχει κάτι μαγικό ακόμα και στην ονομασία Χριστούγεννα. Όταν ξεχνιούνται οι μικρότητες, οι ζήλιες και οι διαφωνίες. Όταν ο πατέρας, ο γιος, ο αδερφός και η μάνα καταχωνιάζουν τους καβγάδες και ζουν την ευτυχία και τη γαλήνη των ημερών». Εκτός αυτού όμως ο Dickens, όπως και η γυναίκα του, ήταν εμπνευστές του μοντέρνου Χριστουγεννιάτικου δείπνου. Και δεν μιλάμε για εκείνα τα σοβαροφανή γκουρμέ δείπνα, με τα τεράστια πιάτα και τις απειροελάχιστες μπουκίτσες!

Η νέα έκδοση του «A Christmas Dinner» περιέχει πρωτότυπα μενού του 19ου αιώνα για την παραμονή, αλλά και την ημέρα των Χριστουγέννων, συμπεριλαμβανομένων και συνταγών της οικογένειας του Dickens. Η Alice Ross που είναι μια από τις πιο σημαντικές γευσιγνώστριες, αλλά και σεφ, προσάρμοσε τις συνταγές αυτές στα σημερινά δεδομένα, δίνοντας μια πινελιά 21ου αιώνα στις τεχνικές, τις οδηγίες, αλλά και τις ποσότητες των υλικών στην καθεμία από αυτές. Πρόκειται για μια πραγματικά πολύ αξιόλογη δουλειά, αφού πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η νοικοκυρά του 19ου αιώνα προσέθετε υλικά κατά βούληση και ένιωθε τη ζέστη στα σκεύη με τα χέρια της –κάτι που θυμάμαι και από τη δική μου γιαγιά, στα τέλη της δεκαετίας του ’70!

Ο κόσμος τότε, όπως και τώρα, δεν ετοίμαζε πάντα το χριστουγεννιάτικο δείπνο στο σπίτι, αλλά έβγαινε και έξω, σε τοπικές ταβέρνες και παραδοσιακά πανδοχεία. Μάλιστα επειδή τα καύσιμα ήταν πανάκριβα (όπως βλέπουμε οι ομοιότητες άρχισαν να γίνονται τρομαχτικά πολλές), πολλές φορές αγόραζαν το κρέας και το έδιναν σε τοπικούς μάγειρες για να το μαγειρέψουν (όπως κάνουμε εμείς το Πάσχα). Όμως για κάποιους το μαγείρεμα ήταν μια μαγική διαδικασία. Ο Dickens και η γυναίκα του, Catherine Hogarth, ανήκαν σε αυτή την κατηγορία, αφού η εικόνα που καθρεφτίζεται στο παραμύθι «A Christmas Dinner» είναι εκείνη μιας χαρούμενης και ειρηνικής οικογένειας που απολαμβάνει ένα μαγικό δείπνο με γαλοπούλα, πουτίγκα, κρεατόπιτες και punch.

Φυσικά όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα γεύματα δεν ετοιμάζονταν μέχρι τότε ή ότι οι άνθρωποι δεν ακολουθούσαν τις παραδόσεις, αφού η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία τηρούσε κατά γράμμα όχι μόνο τις γαστρονομικές συνήθειες της περιόδου αυτής, αλλά και τις θρησκευτικές. Απλά ο Dickens μάλλον αντέστρεψε τη μόδα και επέκτεινε λίγο περισσότερο την έννοια των διακοπών και της γιορτής. «Christmas Time!» έγραφε και συνέχιζε: «κάποιος πρέπει να είναι μισάνθρωπος αν δεν αισθάνεται τη χαρά και τη γαλήνη αυτής της εποχής».

Η Βασίλισσα Βικτώρια επίσης έδωσε και εκείνη τη δική της πινελιά στα Χριστούγεννα. Ανέβηκε στον θρόνο το 1837 και παντρεύτηκε τον Albert το 1840, ο οποίος και έφερε τις παραδόσεις των χριστουγεννιάτικων δέντρων, τις κάρτες, τις κάλτσες που κρεμάμε στο τζάκι, τα κέικ και τα γλυκά. Ενώ το βασιλικό ζεύγος ήταν ο κύριος εμπνευστής του πλούσιου πρωινού την ημέρα των Χριστουγέννων.

Ο Dickens λάτρευε τα Χριστούγεννα και τα παραδοσιακά εδέσματα της εποχής και ήθελε αυτές οι παραδόσεις να μείνουν για πάντα στην καρδιά και το μυαλό όλων των ανθρώπων. Ο Ackroyd λέει στον πρόλογο της νέας έκδοσης: «Η εικόνα που είχε ο Dickens για τα Χριστούγεννα ήταν εκείνη της χαράς και της ευτυχίας, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνο για την οικογένειά του. Εκείνος έφερε το πνεύμα της ανθρώπινης κοινωνίας, που διατηρείται ενωμένη, με αμοιβαίο σεβασμό και υπευθυνότητα. Και φυσικά με γαλοπούλα, πίτες και κόκκινο κρασί!».

Το χιόνι έχει σταματήσει να πέφτει. Είναι απομεσήμερο, αλλά ήδη αρχίζει και νυχτώνει. Ο ουρανός είναι γκρι και τα βουνά με τα χιονισμένα έλατα έχουν αρχίσει και παίρνουν μια απόκοσμη θωριά. Τα φώτα του δέντρου δείχνουν τώρα πιο λαμπερά, ενώ η φωτιά στο τζάκι έχει δυναμώσει και δίνει στην κόκκινη φλοκάτη ένα ακόμα πιο έντονο χρώμα. Σιγά-σιγά οι φωνές και οι κλισέ συζητήσεις αρχίζουν και μπαίνουν στο σκηνικό. Ακούγονται. Κάπου στο βάθος ακούγεται το Let it Snow και η μαγική φωνή του Frankie. Λίγες μέρες μακριά από την μίζερη πραγματικότητα. Λίγες μέρες μακριά από τις πορείες, τις απεργίες, τα σκουπίδια, τους τρομοκράτες, τις κουκούλες, τον φόβο, την απελπισία και εκείνη την εφιαλτική φράση που χρησιμοποίησε ο Γιώργος Παπανδρέου «… ή η ιστορία θα μας ξεγράψει». Όλοι αξίζουμε μερικές μέρες μακριά από το φόβο, αλλά κοντά στην αγάπη των δικών μας (οικογένειας ή φίλων), δίπλα σε ειλικρινή χαμόγελα, καλοπροαίρετες σκέψεις, καλό φαγητό και ακόμα καλύτερο κρασί! It’s Christmas time!

Ο «κατήφορος» (Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News)

Η 15η Δεκεμβρίου 2010 στιγματίστηκε από τη μεγάλη πορεία διαμαρτυρίας, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, αλλά και από τα αδιανόητα –για μια ακόμα φορά- έκτροπα που παρακολουθήσαμε –εμείς και όλος ο κόσμος- στις τηλεοράσεις μας, την επομένη, αφού οι δημοσιογράφοι εκείνη την ημέρα απεργούσαν –όπως και σήμερα και αύριο Σάββατο 18/12/2010.

Μια όμως εικόνα ήταν πραγματικά φρικιαστική. Ένα νεαρό άτομο χωρίς κουκούλα να χτυπά με μένος στο κεφάλι τον πρώην υπουργό της Νέας Δημοκρατίας, Κωστή Χατζηδάκη. Ήταν τόσο αποτρόπαιο το θέαμα, με τον άνθρωπο σοκαρισμένο, ανήμπορο και αιμόφυρτο, που δε χρήζει καν σχολίων. Εκείνο που μου έκανε εντύπωση είναι το γιατί το έδειξαν τόσες φορές όλα τα κανάλια και μάλιστα σε ώρα απογευματινή, που παρακολουθούν παιδιά. Εικόνες ντροπής και ωμής βίας. Εικόνες που κανονικά δεν θα έπρεπε να προβάλλονταν, τουλάχιστον πριν τις 12 τη νύχτα.

Ο κόσμος έχει φτάσει στο αμήν. Δεν μιλώ για τους λίγους –και δειλούς- κουκουλοφόρους που καίνε με κάθε ευκαιρία την Αθήνα. Δε μιλώ για τους αναρχικούς και τους αντιεξουσιαστές, που έχουν το θράσος να διαδηλώνουν. Δε μιλώ για εκείνους που δε σέβονται την ξένη περιουσία και τον ξένο κόπο, αλλά κρυμμένοι πίσω από τις κουκούλες καταστρέφουν ότι βρουν στο πέρασμά τους. Δε μιλώ για εκείνους που δήθεν τιμούν τη μνήμη του 15χρονου. Η μνήμη δεν τιμάται καταστρέφοντας την Αθήνα. Η μνήμη τιμάται με ένα τρισάγιο και ένα λουλούδι στον τάφο. Από εκεί όμως καταλαβαίνουμε την υποκρισία. Την υποκρισία εκείνων των δειλών που δήθεν αγωνίζονται ενάντια στο βάναυσο κράτος, καταστρέφοντας περιουσίες πολιτών. Μιλώ, λοιπόν, για τον απλό κόσμο. Εκείνους που μοχθούν καθημερινά. Που παλεύουν με γίγαντες, όπως το ΦΠΑ, τους φόρους, τις αυξήσεις, το φόβο των απολύσεων, την πτώχευση. Εκείνους που έχουν να θρέψουν οικογένειες. Εκείνους που τρέχουν καθημερινά, χωρίς να ξέρουν ούτε και μπορούν να φανταστούν τι μέλλει γεννέσθαι. Εκείνων που αυτές τις μέρες ταλαιπωρούνται αφάνταστα από τις πορείες, τις απεργίες, που ασθενούν, αλλά δεν ξέρουν αν το ΙΚΑ λειτουργεί, εκείνων που εκβιάζονται σε σύνταξη, εκείνων που απολύονται, εκείνων που φοβούνται.

Ο κόσμος αυτός βγαίνει στους δρόμους. Αντιδρά. Ο κόσμος φωνάζει πως η υπομονή έχει φτάσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ο κόσμος δυστυχώς όμως δεν μπορεί να φανταστεί πως θα είναι το 2011. Η Ελλάδα έχει πάρει την κατιούσα. Με τις καταστροφές και τις δολοφονικές επιθέσεις όμως δεν κερδίζουμε τίποτα. Με τις διαδηλώσεις επίσης αμφιβάλω αν κερδίζουμε τίποτα. Όπως επίσης και αμφιβάλω για το αν κερδίζουμε με τις απεργίες, που ταλανίζουν τον απλό κόσμο και όχι τους πολιτικούς, που κυκλοφορούν με τα υπουργικά αυτοκίνητα μες τη χλιδή. Όμως ό,τι κι αν αντιπροσωπεύει ο Κώστας Χατζηδάκης –έναν πολιτικό; έναν κλέφτη; έναν απατεώνα; έναν απλό άνθρωπο;-, η εικόνα μιας επίθεσης πίσω από την πλάτη με πέτρα στο κεφάλι σίγουρα δε δικαιολογείται σε καμία περίπτωση, από όποιον κι αν προέρχεται. Καμία δικαιολογία και καμία ανοχή. Γιατί αν ο Χατζηδάκης πέθαινε από τα βάναυσα χτυπήματα, ο δράστης θα ήταν ηθικά «πιο ένοχος» από τον Κορκονέα. Δεν σταματά η κατιούσα, δολοφονώντας ένα πολιτικό, αλλά μάλλον γίνεται πιο απότομη. Και μια απότομη κατηφόρα, δύσκολα αντιστρέφεται και δύσκολα περπατιέται.

Όχι ότι τα γεγονότα που παρακολουθήσαμε είναι πρωτοφανή. Η Ευρώπη είναι ένα καζάνι που βράζει. Δεν είναι μόνο τα βίαια γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Αγγλία και συγκεκριμένα στη Βρετανική πρωτεύουσα, όπου φοιτητές διαδήλωσαν και κατόπιν κατέλαβαν το κτίριο που στεγάζει το κυβερνών κόμμα, προκαλώντας καταστροφές και γράφοντας συνθήματα ενάντια στις περικοπές στην παιδεία και τις αυξήσεις στα δίδακτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση. Ούτε και στα γιαούρτια που έριξαν στη λιμουζίνα που μετέφερε τον Κάρολο και την Καμίλα, που σοκαρισμένοι προσπαθούσαν να καταλάβουν τι γίνεται. Είναι και τα γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν 3 μέρες στη γειτονική Ιταλία, μετά τη ψηφοφορία-θρίλερ εμπιστοσύνης στον Μπερλουσκόνι. Οι Ιταλοί, εξίσου οξύθυμοι με τους Έλληνες, πυρπόλησαν αυτοκίνητα και έσπασαν βιτρίνες μεγάλων καταστημάτων, όχι μόνο στη Ρώμη, αλλά και στο Τορίνο, όπως και το Παλέρμο, στο άκουσμα ότι ο Καβαλιέρο συνεχίζει απρόσκοπτος την πολιτική του θητεία.

Ας ασχοληθούμε όμως με τα δικά μας. Τα γεγονότα ξεκίνησαν έξω από το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, όταν οι αναρχικοί πέταξαν βόμβες μολότοφ και άρχισαν να πυρπολούν τα αυτοκίνητα που ήταν παρκαρισμένα εκεί. Στη συνέχεια η Πλατεία Συντάγματος έγινε πεδίο πολέμου, στην κυριολεξία, με τους αστυνομικούς και τους αναρχικούς να μάχονται με καδρόνια, μάρμαρα, πέτρες, κάδους απορριμμάτων, χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και χημικά. Φωτιές άναψαν έξω από το Υπουργείο Εξωτερικών, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, όπως και τα γραφεία της Βουλής. Ελλείψει δημοσιογραφικής κάλυψης προσπαθούσαμε να μάθουμε τι γίνεται από τα blogs και από κάποια ενημερωτικά sites. Ακούγαμε όμως ένα ελικόπτερο να πετά πάνω από το κέντρο, σα να ‘ταν πόλεμος. Το ότι δεν ξέραμε τι συμβαίνει, ήταν ακόμα πιο τρομαχτικό από το να ξέραμε. Μετά από αρκετή ώρα ο ήχος του ελικοπτέρου απομακρυνόταν… και ξέραμε ότι ο πόλεμος είχε τελειώσει στο Σύνταγμα και προφανώς –όπως μαθαίναμε- είχε μεταφερθεί στο πολύπαθο Πολυτεχνείο. Η Πατησίων, η Ομόνοια και οι δρόμοι γύρω από τη Στουρνάρη πήραν τη σκυτάλη. Και ερωτώ. Τηρείται ακόμη δια νόμου το πανεπιστημιακό άσυλο; Δηλαδή όποιος αλήτης ψάχνει για καταφύγιο, μπαίνει έτσι σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ευρώπης, τα κάνει γυαλιά καρφιά, ταμπουρώνεται πίσω από τα κάγκελα, βάζει φωτιές, καταστρέφει την κρατική περιουσία και κάνει πλάνα για την επόμενη επίθεση; Ας φανταστούμε λίγο αναρχικούς να ταμπουρώνονται στο SUNY ή στο SFSU ή στο Harvard ή το Yale (παρόλο που τα δύο τελευταία είναι ιδιωτικά ιδρύματα) και να πολεμούν τους αστυνομικούς;! Δεν μπορούμε να το φανταστούμε μάλλον, ε; Όχι μόνο δεν μπορούμε να το φανταστούμε, αλλά μας φαίνεται και αστείο. Και είναι όντως. Δεν ξέρω σε ποια άλλη χώρα υπάρχει αυτό το πανεπιστημιακό άσυλο, δικαιολογώντας κατ’ ουσία τέτοιου είδους δράση.

Δύο μέρες μετά, τα πράγματα ηρέμησαν. Αν και χθες στην οδό Τσακάλωφ έφτασε σύσσωμη η αστυνομία έξω από την οικεία της κυρίας Λούκας Κατσέλη, μετά από καταγγελία κάποιων ότι αναρχικοί πετούσαν προκηρύξεις. Θα μπορούσαμε να το πούμε και έτσι. Όταν βγήκα έξω από το γραφείο μου, σε όλα τα αμάξια ήταν κολλημένα χαρτιά που έγραφαν «Αλήτες, Ρουφιάνοι, Δημοσιογράφοι» και σύμφωνα με τη γνώμη μιας πωλήτριας της απέναντι μπουτίκ: «Μήπως δεν είναι αλήθεια;». Σήμερα, the day after, έχουν τοιχοκολληθεί αφίσες με συγκεκριμένα ονόματα δημοσιογράφων από πολλές εφημερίδες. Δεν ξέρω αν αυτό αποτελεί απειλή, πάντως η αφίσα πρεσβεύει ότι «Το να δημοσιεύεις φωτογραφίες και ονόματα υπόπτων και κατηγορούμενων και το να διαπομπεύεις τον κόσμο είναι –λέει- ο νέος γκεμπελισμός». Ενώ το να καταστρέφεις την ξένη περιουσία, να χτυπάς δολοφονικά έναν άνθρωπο πίσω από την πλάτη του και να αμαυρώνεις τη χώρα σου διεθνώς είναι ο απόλυτος ορισμός της δημοκρατίας...

Δύο μέρες μετά, οι απεργίες συνεχίζονται. Ο κόσμος κοιτάζει και κοιτάζεται με απορία. Τα μαγαζιά εν όψει Χριστουγέννων είναι άδεια –τουλάχιστον σήμερα το πρωί η Ερμού είχε κατά μήκος της περίπου 10 άτομα. Συγκοινωνίες δεν θα υπάρχουν μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων. Τα σκουπίδια είναι ακόμα βουνά σε ορισμένες γωνιές της πρωτεύουσας. Τα τιμολόγια της ΔΕΗ έχουν πάρει φωτιά. Το πετρέλαιο το ίδιο. Ένα ψωμί τοστ, 10 φέτες τυρί και λίγο ζαμπόν στοιχίζουν 10€, τουτέστιν 3.450 δραχμές! Θυμάται κανείς άραγε τι αγοράζαμε παλιά με 3.500 δραχμές;

Και αναρωτιέται κανείς. Πως έχει επηρεαστεί η ζωή του Παπανδρέου, του Παπακωνσταντίνου και του Βενιζέλου –λόγου χάρη- από την οικονομική κρίση; Έχουν καταλάβει τι γίνεται γύρω τους; Ή απλά επιβάλλουν μέτρα, χωρίς καμία συναίσθηση; Από την άλλη, η ζωή των αναρχικών/αντιεξουσιαστών πως ακριβώς έχει επηρεαστεί και -έξω φρενών- πλέον διαδηλώνουν; Δεν έχουν πια λεφτά για να τεμπελιάζουν, φτιάχνοντας κοκτέιλ μολότοφ; Αδυνατούν να βρουν καδρόνια για να σπάσουν κι άλλα αμάξια; Ή μήπως τους τελείωσε το χαρτζιλίκι της μαμάς, για να αγοράσουν τσιγάρα; Ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο; Ποιος βάλλεται εντέλει και ποιος όχι; Ποιος αντιδρά με αξιοπρέπεια και ποιος όχι; Ποιος παλεύει να αλλάξει τα πράγματα εντέλει και ποιος όχι; Ποιος μας οδηγεί και ποιος χειραγωγεί τη σκέψη μας; Ποιος;

Μύθοι ή αλήθειες? (Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News)

«Λεφτά υπάρχουν»… Το μνημόνιο θα αποδειχθεί άραγε η μεγαλύτερη απάτη του αιώνα για την Ελλάδα, για να βγάλουν λεφτά οι Ευρωπαίοι τοκογλύφοι, ή η σωτηρία της χώρας, που σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να κηρύξει στάση πληρωμών και πτώχευση? Εντέλει τι γίνεται? Γιατί από τη μία κόβονται μισθοί, επιδόματα, δώρα, συντάξεις και εφάπαξ και από την άλλη γίνεται όργιο σπατάλης στη Βουλή, με την αγορά εξοπλισμού γραφείων, με τα επιδόματα που οι υπάλληλοι αρνούνται να εγκαταλείψουν, σε δημόσιες υπηρεσίες που μπορούν να λειτουργήσουν με 10 υπαλλήλους, αλλά λειτουργούν με 150, σε διαγωνισμούς με «δήθεν» μειοδοσίες. Άρα αν όντως υπήρχαν λεφτά, δεν έχουν φαγωθεί ακόμα… είναι όμως σίγουρο ότι φαγώνονται σιγά-σιγά και μεθοδικά. Αν δεν υπήρχαν ποτέ λεφτά, ο κύριος πρωθυπουργός μας κορόιδευε απροκάλυπτα και δεν χρειαζόταν κιόλας. Τις εκλογές θα τις κέρδιζε έτσι κι αλλιώς. Ο «κουρασμένος» περίμενε πως και πώς να φύγει… από την πίσω πόρτα.

«Πουλήστε την Ακρόπολη»… Οι Γερμανοί έχουν τεράστια ψυχολογικά προβλήματα, όπως διαπιστώνουμε. Δεν είναι μόνο εκείνο το γελοίο εξώφυλλο με την Αφροδίτη της Μήλου, που έτσι όπως φάνηκε ήταν σαν να τους «το» δείχναμε εμείς, αλλά και όλες εκείνες οι παρανοϊκές εκλάμψεις του τύπου «μας δίνετε την Κέρκυρα, σας δίνουμε λεφτά». Αν αυτό δεν είναι κατάντια δεν ξέρω τι είναι. Βέβαια… μετά την Κέρκυρα, περάσαμε σε άλλη ατάκα. «Πουλήστε κάνα νησί, καμιά βραχονησίδα. Και που τα έχετε…». Μύθος ή αλήθεια ότι ήδη το μισό Αιγαίο έχει πουληθεί? Στο Πρώτο Θέμα της περασμένης Κυριακής ήρθε στο φως της δημοσιότητας μια μυστική λίστα με διάφορα νησάκια –ακατοίκητα- που προορίζονται για πώληση. Γιατί έχω την εντύπωση ότι ο Γιώργος έχει ήδη υποθηκεύσει το μισό Αιγαίο και ότι κάποτε –όχι στο τόσο μακρινό μέλλον- θα θέλουμε διαβατήριο για να πάμε στην Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Σύρο και την Τήνο?

«Αιγαιοπελαγίτικα πετρέλαια»… Κάποτε λέγαμε ότι το Αιγαίο έχει μεν πετρέλαιο, αλλά οι ποσότητες είναι τόσο μικρές, που οικονομικά είναι ασύμφορη η άντλησή του. Ειδικά δε αφού εμείς ως Ελλάδα δεν έχουμε την υλικοτεχνική υποδομή για να την πραγματοποιήσουμε. Διττές παράμετροι. Από την μία, κατέστη σαφές ότι το Αιγαίο έχει εντέλει τεράστιες ποσότητες πετρελαίου, σύμφωνα με έρευνες που έχουν διεξαχθεί. Άλλωστε για αυτό και η Τουρκία έχει στην κυριολεξία «λυσσάξει» να κάνει συνέχεια βυθομετρήσεις κ.λπ. με την πρόφαση της έρευνας της σεισμογενούς ζώνης. Ο Βενιζέλος βέβαια αγοράζει αγρούς. Και αυτό technically πρέπει να θεωρείται τυχαίο μόνο από τους αφελείς. Από την άλλη οι Τούρκοι μας προτρέπουν να μην ξοδευόμαστε με τους εξοπλισμούς και ότι αυτοί θα διασφαλίσουν το Αιγαίο… σαν τα μάτια τους! Και όχι μόνο. Το ίδιο ακριβώς έχουν εκβιάσει και από την Κύπρο. Απομένει να δούμε τι ακριβώς έχει συμφωνήσει κάτω από το τραπέζι ο πρωθυπουργός μας. Γιατί το μόνο σίγουρο σε αυτή την ιστορία είναι ότι κάτι έχει συμφωνήσει.

«Ανεργία 14%»… Ποιον κοροϊδεύουν? Η ανεργία αυτή τη στιγμή λογικά πρέπει να είναι γύρω στο 18%, αν όχι παραπάνω. Η κατάσταση τείνει να γίνει δραματική, αφού πλέον με την απελευθέρωση των απολύσεων και την ενθάρρυνση της ελαστικής εργασίας –για να μη μιλήσουμε για την μαύρη- τα πράγματα έχουν πάρει την κατηφόρα, χωρίς δρόμο επιστροφής προς το παρόν. Μια ματιά στην Αθήνα είναι αρκετή. Έχουν κλείσει τόσα μαγαζιά και τόσες επιχειρήσεις, που ο αριθμός γίνεται εφιαλτικός. Κάθε μέρα ακούς για απολύσεις, νέων κυρίως ανθρώπων, αλλά δυστυχώς και μεγαλύτερων. Ανθρώπων που είναι μόλις 1-2 χρόνια πριν την σύνταξη. Ακούγεται ότι το 2011 και το 2012 η ανεργία θα αγγίξει το 20%. Ποσοστό αδιανόητο, αν αναλογιστεί κανείς τον πληθυσμό της χώρας. Αυτό που δεν έχουμε καταλάβει είναι το εξής. Αντί να απομακρύνεται κόσμος από το Δημόσιο, μελετώνται απλά μετατάξεις. Αντί να συρρικνώνεται ο τομέας που αιμορραγεί, προκηρύσσονται νέες θέσεις και μάλιστα συμβασιούχων (βλέπε ΕΡΤ!). Αυτή η χώρα είναι πραγματικά το θέατρο του παραλόγου ή μήπως του κλαυσίγελου?

«Κλοπιμαία, χωρίς κλέφτες»… Είμαστε επισήμως η μόνη χώρα στον κόσμο, στην οποία έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχουν κλοπιμαία, αλλά ποτέ δεν έχει βρεθεί ούτε ένας κλέφτης. Από το Βατοπέδι στη Siemens και από το Χρηματιστήριο στις αγορές ελαττωματικών υποβρυχίων, δισεκατομμύρια ευρώ εξανεμίζονταν, αλλά ποτέ κανείς δεν κατηγορήθηκε, δεν συνελήφθη και δεν καταδικάστηκε. Ποτέ κανείς δεν μπήκε φυλακή. Ποτέ κανείς δεν τιμωρήθηκε για τις πράξεις του. Τα λεφτά κινούνταν αυτοβούλως και εξαφανίζονταν μαγικώς. Το μόνο για το οποίο ήμασταν ικανοί ήταν να δημιουργούμε επιτροπές –την μία μετά την άλλη- για να εξετάσουμε τα σκάνδαλα και φυσικά να καταλήξουμε ότι καμιά απολύτως κατηγορία ποτέ δεν ευσταθούσε για κανέναν από τους υποτιθέμενα κατηγορούμενους. Πως είναι λοιπόν δυνατόν να μην είναι έξαλλος ο κόσμος? Πως είναι δυνατόν να μην κατεβαίνει στους δρόμους? Πως είναι δυνατόν να δεχτεί έτσι αβασάνιστα το γεγονός ότι το κράτος ανεβάζει το ΦΠΑ με γεωμετρική πρόοδο, ότι ζητά περαίωση ακόμα και από πεθαμένους, ότι ανεβάζει τιμές σε υπηρεσίες και προϊόντα, ότι κόβει μισθούς, συντάξεις και επιδόματα και από την άλλη δεν αγγίζει εκείνους που τα πήραν? Το αστείο είναι πως αυτοί που τα πήραν είναι γνωστοί. Γνωστοί… πασίγνωστοι!

«Συνωμοσίες… Πυρήνες…» και πράσινα άλογα. Εντέλει αυτή η ιστορία που επαναλαμβάνεται έχει αρχίσει και γίνεται πολύ ύποπτη. Πως γίνεται πάντα το ΠΑΣΟΚ να εξαρθρώνει τρομοκρατικές οργανώσεις και η ΝΔ –ως κυβέρνηση- απλά να παρακολουθεί τις εξελίξεις, δεν το έχουμε καταλάβει ακόμα. Ή το ΠΑΣΟΚ απαρτίζεται από πολύ έξυπνους και καπάτσους «κυνηγούς», τους οποίους αντικαθιστά σύσσωμους η ΝΔ όταν αναλαμβάνει κυβέρνηση ή κάτι άλλο παίζει. Απλά δεν έχουμε καταλάβει τι. Η 17 Νοέμβρη σαπίζει στη φυλακή –εκεί που της αξίζει. Την προηγούμενη βδομάδα έγιναν σημαντικότατες αποκαλύψεις σε νέες γιάφκες ανά την Αθήνα, ενώ περίπου ένα μήνα πριν αποφεύχθηκαν τα χειρότερα, όταν πραγματοποιήθηκε διανομή βομβών σε πρεσβείες, προξενεία, τη Βουλή ˙ ακόμα και με δυνητικούς αποδέκτες την Μέρκελ, τον Μπερλουσκόνι και τον Σαρκοζί. Ήταν πραγματικά θαύμα το ότι δεν θρηνήσαμε θύματα. Ή μήπως δεν ήταν θαύμα… και ήταν όλα πολύ όμορφα κι αγαθά στημένα?

«Φως στο τούνελ από το 2012»… Είναι τόσα πολλά τα σενάρια που έχουμε ακούσει, που πλέον δεν ξέρουμε ποιον να πιστέψουμε. Όχι ότι κανείς από αυτούς που τα ξεστομίζουν είναι άξιοι της εμπιστοσύνης μας. Λένε ότι από το φθινόπωρο του 2011 η Ελλάδα θα αρχίσει να ανακάμπτει. Άλλοι λένε ότι το 2011 θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά. Λένε ότι το 2012 θα είναι πλέον η χρονιά που η Ελλάδα θα έχει κάνει ένα βήμα μπροστά και μετά λένε ότι το 2013 που τελειώνει ο βραχνάς του μνημονίου η Ελλάδα θα καλπάζει προς την απόλυτη ανάκαμψη και την απόλυτη πρόοδο. Για κάποιο λόγο δυσκολεύομαι πολύ να το πιστέψω αυτό, καθώς τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος «τραυματίζουν» άλλους τομείς της οικονομίας και της ανάπτυξης. Με την αύξηση των φόρων, μειώνεται η αγοραστική δύναμη, η κίνηση στην αγορά, η ανάπτυξη και η ιδιωτική πρωτοβουλία, μεγαλώνει η ανεργία και αυξάνεται ο πληθωρισμός. Έχουμε πει και σε προηγούμενο άρθρο ότι τα μέτρα-κονσέρβες δεν είναι αποτελεσματικά σε όλες τις χώρες. Κάτι που εφαρμόζεται και αποδίδει στην Ιταλία, την Γουατεμάλα, τη Γκάνα ή την Πολωνία δεν σημαίνει ότι θα λειτουργήσει και στην Ελλάδα. Και αυτό ισχύει και αντίστροφα. Η κάθε χώρα είναι μοναδική, με ιδιαίτερα ιστορικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά και προτού αποφασιστούν και εφαρμοστούν μέτρα, πρέπει να γίνει εξειδικευμένη μελέτη που θα εξασφαλίσει tailor made λύσεις. Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας για το αν αυτό έγινε για την Ελλάδα. Πάντως, μέχρι στιγμής η ανάπτυξη επιταχύνεται με αρνητικούς ρυθμούς, η ανεργία καλπάζει και η αγορά έχει νεκρώσει. Πότε άραγε θα είναι πραγματικό και ορατό αυτό το περίφημο ή διαβόητο φως στο τούνελ? Και αυτό το τούνελ, ξέρει άραγε κανείς, πόσο μακρύ είναι?

Bottom line. Ακούμε τόσα πολλά. Τόσες πολλές διαφορετικές προβλέψεις, εκτιμήσεις και αποτιμήσεις. Δεν ξέρουμε πια ποιον να πιστέψουμε και γιατί. Δεν ξέρουμε αν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιος που να μπορούμε να εμπιστευτούμε και να πιστέψουμε. Τα ποσοστά το αποδεικνύουν: 33% ο Παπανδρέου ως καταλληλότερος πρωθυπουργός, 27% ο Σαμαράς και 37% κανείς από τους δύο. Η αποχή στις πρόσφατες εκλογές ήταν ένα πραγματικά ηχηρό μήνυμα. Αλλά αυτοί εκεί άνωθεν της Πλατείας Συντάγματος σφυρίζουν ανέμελα και κοροϊδεύουν τον κόσμο. Ή μήπως όχι πια?...

On the other side…

Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News http://www.greeknewsonline.com/

Η λογική συνέχεια θα ήταν «the grass is always greener»… αλλά όχι. Ο τίτλος δεν στοχεύει εκεί. Στοχεύει απλά σε έναν άλλο κόσμο που ζει στην Ελλάδα (και όχι εξωγήινο σαν το βακτήριο που βρέθηκε στην λίμνη της Καλιφόρνια και αντιστέκεται στο αρσενικό. Αν και θα μπορούσε κάποιος να το πει και έτσι!). Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Kick Boxing που διεξήχθη στις καταπληκτικές εγκαταστάσεις του Club Hotel Καζίνο Λουτρακίου. Στους αγώνες συμμετείχαν πάρα πολλοί Έλληνες, οι οποίοι μάλιστα κέρδισαν και αρκετά μετάλλια στους τελικούς. Μετά το πέρας των αγώνων ξεναγήθηκα στους χώρους του ξενοδοχείου, το οποίο και όλως περιέργως δεν είχα ξαναεπισκεφθεί, παρά την πολύ κοντινή απόσταση από την Αθήνα. 

Η μέχρι τότε εμπειρία μου σε Καζίνο περιοριζόταν σε Αμερική (Biloxi, New Orleans και Las Vegas) και στην Ευρώπη (Λουξεμβούργο και Μονακό), τα οποία και επισκεπτόμουν για καθαρά δημοσιογραφικούς λόγους, καθότι ο τζόγος δεν είναι κάτι που με ελκύει ιδιαίτερα. Παρόλα αυτά, ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η σύγκριση και μάλιστα τώρα που τελούμε υπό καθεστώς κρίσης, μνημονίου, λιτότητας, περικοπών κ.ο.κ. Στην Αμερική τα καζίνο ελκύουν κάθε λογής κόσμο, συνήθως πιο λαϊκό –εκεί δυστυχώς δεν είχα την ευκαιρία να ξεναγηθώ σε αίθουσες VIP-, με ελεύθερο ντύσιμο και φέρεσθαι, ενώ έχω πάντα την εικόνα των πιο ηλικιωμένων αντρών και γυναικών στα slots. Η Ευρώπη είναι λίγο πιο upscale, με υποχρεωτικά πιο αυστηρό dress-code, κανόνες και ελέγχους ασφαλείας (πέραν την ηλικίας των επισκεπτών).

Επιστρέφω στο Καζίνο Λουτρακίου, το οποίο σημειωτέον δεν ανήκει σε καμία αλυσίδα, αλλά στηρίζεται σε team επενδυτών (μεταξύ των οποίων και ο Δήμος Λουτρακίου), το οποίο και πραγματικά με εντυπωσίασε από άποψη χώρου, προσωπικού, ευγένειας και ποικιλίας παιχνιδιών. Εκείνο όμως that blew me away ήταν ο κόσμος που κυκλοφορούσε εκεί. Σάββατο βράδυ και παρά την κρίση είδα ανθρώπους κάθε ηλικίας, Έλληνες και ξένους (Αμερικάνους, Γιαπωνέζους κ.λπ.), οι οποίοι όμως ανεξαιρέτως φαίνονταν πως ήταν μιας διαφορετικής οικονομικής επιφάνειας, με αριστοκρατικό στυλ, ύφος και ντύσιμο.

Αυτό που είδα στις αίθουσες VIP ήταν πραγματικά εκπληκτικό, αφού όλα τα τραπέζια ήταν όχι μόνο γεμάτα, αλλά και με λίστα αναμονής. Το Καζίνο Λουτρακίου είναι το πρώτο στην Ελλάδα που έφερε το παιχνίδι Texas Hold’em, το οποίο στην κυριολεξία μονοπωλεί το ενδιαφέρον και συγκεντρώνει πλήθη κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ειδικά. Θα μου πεις, εδώ ο κόσμος καίγεται και εσύ ασχολείσαι με τα καζίνο; Κι όμως… υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου που καθόλου δεν καίγεται, παρά μόνο για το αν η ρουλέτα θα καταλήξει στο 18, αν το σύνολο θα ‘ρθει 21 και αν θα βγουν 3 πορτοκάλια στη σειρά!

Είδα κόσμο ανέμελο, ξέγνοιαστο, με χαμόγελο, αλλά και ύφος 1000 καρατίων να περιφέρεται στα πολυτελή τραπέζια και τις αίθουσες με τα υπέροχα χαλιά και τους πολυελαίους, καπνίζοντας Cohiba, πίνοντας Cardhue ή Taittinger και τζογάροντας μέχρι και 1.000.000 ευρώ (!!!) και μίνιμουμ 300.000. Αυτά είναι αστρονομικά ποσά, στα οποία ο αριθμός των μηδενικών μετά από κάποια στιγμή δεν έχει απολύτως καμία σημασία, καθώς δεν μπορείς πλέον να υπολογίσεις όγκο. Είδα κόσμο χωρίς την έννοια του πως θα βγει ο μήνας, του πως θα πληρωθούν οι λογαριασμοί, του πως θα περάσει ο χειμώνας, του πως θα βγει το ενοίκιο, η δόση του σπιτιού ή του αυτοκινήτου. Μάλλον είδα τον κόσμο που προβληματίζεται για το αν τα Χριστούγεννα θα είναι λευκά στην Αράχωβα, το Courchevel, το Gstaadt, το Aspen και την Lake Tahoe. Κόσμο που μπορεί άνετα να δώσει 5.500€ για ένα δωμάτιο στο Burj Al Arab και να κάνει σκι στο πρώτο παγκοσμίως κλειστό, τεχνητό χιονοδρομικό κέντρο του κόσμου, που βρίσκεται εντός εμπορικού κέντρου στο Dubai. Και κόσμο που θα καταλήξει στον Μαυρίκιο, την Κούβα ή τα Virgin Islands για να ξεφύγει από τη μιζέρια της Αθήνας. Και πολύ καλά θα κάνει.

Από τη μία σκέφτεσαι την ανισότητα της κοινωνίας στην οποία ζούμε, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Άλλωστε –όπως έχουμε ξαναπεί- η οικονομική ανισότητα είναι εκείνη που ουσιαστικά makes the world go round. Τον οικονομικό κόσμο that is. Γιατί αν ήταν όλοι φτωχοί θα ‘χαμε πεθάνει και αν ήταν όλοι πλούσιοι θα είχαμε σίγουρα φαγωθεί μεταξύ μας. Σε κάνει να σκέφτεσαι μερικές φορές ότι είναι άδικο, ότι αυτοί ίσως να έχουν κλέψει, να έχουν φοροδιαφύγει, να έχουν άσπρο χρήμα –από το πολύ πλύσιμο- και ότι αυτά τα χρήματα που διαθέτουν ίσως τα έχουν πάρει από εσένα –προφανώς με έμμεσο τρόπο. Από την άλλη όμως και αυτή δεν είναι πολύ υγιής σκέψη. Ανθρώπινη σίγουρα. Υγιής όχι. Γιατί σε κάθε κοινωνία υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν οι προύχοντες και οι πληβείοι, χωρίς αυτό απαραίτητα να σημαίνει ότι υπάρχει αδικία. Ο καθένας δουλεύει, έχει μια «κληρονομιά» -μια επιφανή οικογένεια λόγου χάρη-, του έτυχε μια καλή ευκαιρία και την άδραξε, είχε μια καλή ιδέα και την υλοποίησε. Κάποιοι έχουν χρήματα γιατί το κατάφεραν μόνοι τους και κάποιοι επειδή τους δόθηκαν. Κάποιοι δεν έχουν and this is how it is. Κάποιοι μπορεί να είχαν περισσότερα όνειρα, τα οποία κυνήγησαν και τους απέφεραν τα ανάλογα. Κάποιοι επέλεξαν την πεπατημένη και αναζήτησαν μια εργασία… όπου… για τα ένσημα και τον σταθερό μηνιαίο μισθό –των όσων ευρώ. Κάποιοι έφυγαν για κάποιο άλλο κράτος με τίποτα στην τσέπη και ανέβηκαν οικονομικά με πολύ σκληρή δουλειά. Είναι αλήθεια άλλωστε ότι στο εξωτερικό –και ειδικά στην Αμερική- ήταν εφικτό αυτό μέχρι κάποια περίοδο πρόσφατα.

Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι πάντα σκεφτόμαστε ότι εκείνος που έχει, από κάπου έχει φάει. Μπορεί και να είναι αλήθεια. Μπορεί και όχι. Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι υπάρχει φθόνος. Για όλα. Δεν φτάνει να είναι κάποιος καλά, αλλά πρέπει και ο απέναντι να είναι άσχημα. Αν, δε, κάποιος είναι άσχημα, πρέπει και ο απέναντι να είναι άσχημα για να μη νιώθεις «μόνος» στη μιζέρια. Το θέμα όμως δεν είναι τι κάνει ο απέναντι. Το θέμα δεν είναι «the other side». Το θέμα είναι το «inside». Το θέμα είναι πως προσπαθείς ο ίδιος να βελτιώσεις τα κακώς κείμενα. Πως προσπαθείς εσύ ο ίδιος να βελτιώσεις τη θέση σου –την οικονομική, την κοινωνική κ.λπ. Γιατί όλοι εκείνοι που έχουν μια οικονομική επιφάνεια, δεν την κληρονόμησαν απαραίτητα.

Όταν βλέπω νέους ανθρώπους στους δρόμους της Ομόνοιας, στην Πανεπιστημίου, στην Αγίου Κωνσταντίνου ή στην Πατησίων να μου ζητούν λεφτά για «ένα εισιτήριο» (δήθεν) πραγματικά εξοργίζομαι. Νέοι άνθρωποι που κανονικά θα έπρεπε να στύβουν πέτρες για να εξοικονομούν τα προς το ζην, όπως κάνουμε οι υπόλοιποι, τριγυρνάνε στους δρόμους για ένα ευρώ. Από έναν ηλικιωμένο το δέχομαι. Από έναν νέο ποτέ.

Ίσως μερικές φορές και ειδικά αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο που διανύουμε να κάνουμε δυσοίωνες σκέψεις για το μέλλον και την οικονομική μας ασφάλεια και να μας πιάνει ακόμα και απελπισία. Απελπισία για το ότι εμείς μπορεί να μην μπορέσουμε ποτέ να περάσουμε «on the other side», όπου δεν θα υπολογίζουμε τίποτα και θα σκεφτόμαστε μόνο το αν ο τόπος που θα παραθερίσουμε θα χει ντυθεί στα λευκά τα Χριστούγεννα ή αν θα έχει κύμα για να μας βγει το green room στο surf! Όμως από την άλλη ίσως θα έπρεπε να σκεφτούμε και το εξής (περίπλοκο). Εκείνοι που τζογάρουν χιλιάδες ευρώ στο Καζίνο Λουτρακίου κάθε Σαββατοκύριακο –και καθημερινές ενίοτε-, ταΐζουν ένα ξενοδοχείο το οποίο σε μια επαρχιακή πόλη –που δεν έχει πλέον την αίγλη του παρελθόντος- δίνει δουλειά σε 1600 άτομα. Εκείνοι που ανησυχούν για το αν θα βρουν δωμάτιο στο Bellevue του Gstaadt διαθέτουν επιχειρήσεις που δίνουν δουλειά σε εκατοντάδες ανθρώπους και βοηθούν άλλους τόσους με φιλανθρωπικά έργα –πλήρως tax deductible of course. Το αν τους σιγοντάρει το κράτος και δεν τους τα παίρνει, αλλά επιλέγει τα μικρά ψάρια ως στόχους, είναι μια εντελώς ξεχωριστή ιστορία, η οποία όμως δεν έχει να κάνει με αυτή την κατηγορία ανθρώπων. Δεν φταίνε εκείνοι αν η λειτουργία του κράτους είναι προβληματική. Δουλεύοντας στο προσωπικό μου γραφείο 16 ώρες τη μέρα και μη διαθέτοντας καμία απολύτως κληρονομιά, δεν σκέφτηκα ποτέ «γιατί εκείνος και όχι εγώ». Έχω σκεφτεί όμως να συνεργαστώ με εκείνον για να επωφεληθώ και εγώ. And there is nothing wrong about that. I like my side and the other isn’t necessarily always greener.