Το απόρρητο έγγραφο για τα πυρηνικά του Ιράν

Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News 28/12/2009

Δικαιολογημένος θόρυβος έχει δημιουργηθεί σχετικά με τη δράση του Ιράν στον τομέα παραγωγής πυρηνικών. Χρήζει προσοχής το γεγονός ότι παρά τις κυρώσεις –που συσχετίζονται με την εισαγωγή πρώτων υλών- που έχουν εφαρμοστεί στη χώρα, το Ιράν έχει αποκτήσει θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις που οδηγούν στη δημιουργία πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με πληροφορίες τόσο ιθυνόντων του ΟΗΕ, όσο και ειδικών αναλυτών της Δύσης και της Μέσης Ανατολής. Μία απόρρητη αναφορά που διέρρευσε πριν λίγο καιρό σε βρετανική εφημερίδα κάνει λόγο για την υψηλή τεχνογνωσία της χώρας στο τομέα παραγωγής πυρηνικών, αλλά και για τα πειράματα που κάνουν Ιρανοί επιστήμονες. Βέβαια, δεν υπάρχει τρόπος εξακρίβωσης της αυθεντικότητας του εγγράφου αυτού, παρόλα αυτά αν το περιεχόμενο είναι αληθές, αυτό σημαίνει ότι η ιρανική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαρκή προσπάθεια απόκτησης γνώσεων επί της κατασκευής πυρηνικών όπλων, κάτι που αρνείται όμως εδώ και χρόνια.

Σύμφωνα με την Hillary Rodham Clinton οι διπλωματικοί κύκλοι του Λευκού Οίκου έχουν επανειλημμένα προσπαθήσει να κάνουν διάλογο με το Ιράν, αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Η Clinton είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους: «Δε νομίζω ότι υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ έχουν προσπαθήσει, αλλά δεν υπάρχει καμία σχεδόν ανταπόκριση από την άλλη πλευρά».

Όλα τα έγγραφα που έχουν έρθει στο φως, αλλά και οι αναλύσεις των ειδικών, καταδεικνύουν ότι οι Ιρανοί έχουν αποκτήσει πάρα πολλές γνώσεις που αφορούν την εκμετάλλευση ουρανίου και την παραγωγή εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται στα πυρηνικά όπλα. Παρόλο που η αμερικανική κατασκοπεία πίστευε πως το Ιράν είχε σταματήσει την έρευνα το 2003, Ευρωπαίοι και Ασιάτες αναλυτές κατέδειξαν στοιχεία που απεδείκνυαν ότι η χώρα συνεχίζει ακάθεκτη να ασχολείται με τον τομέα αυτό. Σύμφωνα με ειδικούς της CIA, το Ιράν έχει φτάσει σε ένα πολύ καλό επίπεδο εγχώριας κατασκευής βασικών εξαρτημάτων που συναποτελούν μια πυρηνική κεφαλή. Η ικανότητα κατασκευής συμβαδίζει και με τις γνώσεις που απαιτούνται για τον εμπλουτισμό του ουράνιου. Βέβαια, η Τεχεράνη αναγκαστικά και προς το παρόν πρέπει να στηρίζεται σε εξωτερική παραγωγή υλικών και εξαρτημάτων, αλλά το επίπεδο τεχνογνωσίας είναι πλέον πολύ υψηλό και όπως αναφέρει η προαναφερθείσα αναφορά: «Το Ιράν έχει επαρκείς πληροφορίες για να σχεδιάσει και να παράγει έναν πυρηνικό, εκρηκτικό μηχανισμό».

Η κυβέρνηση του Ιράν επιμένει ότι αντιτίθεται στα πυρηνικά όπλα και τονίζει ότι οι τεχνολογίες που πλέον κατέχει και που έχουν ανησυχήσει τη Δύση, προορίζονται μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Ταυτόχρονα όμως περηφανεύεται ότι έχει την ικανότητα να αναπτύξει τεχνολογία, παρά τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τον ΟΗΕ. Ο Ali Soltanieh, εκπρόσωπος του Ιράν στο IAEA στη Βιέννη, δήλωσε σε μια συνέντευξή του στην Washington Post, το περασμένο φθινόπωρο, ότι Ιρανοί μηχανικοί κατέχουν πλέον την πυρηνική επιστήμη, συμπληρώνοντας ότι: «Πρέπει να ευχαριστήσουμε τους Αμερικανούς για τις κυρώσεις που μας επέβαλλαν, γιατί αυτό βοήθησε στην ενίσχυση της ενότητας στη χώρα μας».

Η αναφορά που διέρρευσε, πρωτοδημοσιεύτηκε στους Times του Λονδίνου, ουσιαστικά περιέγραφε το τετραετές πλάνο του Ιράν να σχεδιάσει και να κατασκευάσει έναν αντιδραστήρα, ο οποίος είναι σχεδόν βέβαιο ότι προορίζεται για στρατιωτική χρήση. Φυσικά το δισέλιδο έγγραφο –που είναι γραμμένο σε Φάρσι- δε φέρει ούτε ημερομηνία, ούτε υπογραφή, αλλά οι Times υποστηρίζουν ότι γράφτηκε το 2007, τέσσερα χρόνια αφότου οι Αμερικανοί πίστευαν ότι οι Ιρανοί είχαν σταματήσει την έρευνα. 

Παρόλο που το έγγραφο δεν κάνει αναφορά για δημιουργία πυρηνικών κεφαλών, περιγράφει τη δουλειά που έχει γίνει σε γνωστικά πεδία που συσχετίζονται με την παραγωγή πυρηνικών όπλων, υποστηρίζει ο David Albright, πρώην επιθεωρητής οπλικών συστημάτων που είδε την συγκεκριμένη αναφορά, αλλά και άλλα σχετικά έγγραφα. Βέβαια, δεν υπάρχει και καμία ένδειξη ότι οι Ιρανοί έχουν αποφασίσει την κατασκευή όπλων, αλλά από την άλλη, η πρόοδος που έχει λάβει χώρα δεν αφορά ούτε ειρηνικούς σκοπούς, ούτε η έρευνα σταμάτησε ποτέ.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία που υπάρχει στην αναφορά είναι ότι το Ιράν φαίνεται να έχει προχωρήσει στην κατασκευή ενός μικρού εργοστασίου ουρανίου σε ένα βουνό, βόρεια της αρχαίας, ιερής πόλης Qom. Στα τέλη Οκτωβρίου, επιθεωρητές του IAEA ανακάλυψαν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους σε κάποιες λιγότερο γνωστές πυρηνικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται κοντά στην πόλη Isfahan, 600 βαρέλια βαρέως ύδατος, ένα τοξικό υγρό που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πλουτωνίου. Ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε πως: «Ήταν έκπληξη για εμάς. Είχαμε υποθέσει ότι οι Ιρανοί το είχαν προμηθευτεί από κάπου αλλού, αλλά κανείς ουσιαστικά δεν ήξερε τι συμβαίνει. Κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να παραχθεί τόσο μεγάλος όγκος από αυτό το υλικό, στο μικρό εργοστάσιο, στο Khonab, που είναι ανενεργό τα τελευταία 3 χρόνια. Το Ιράν κλήθηκε να εξηγήσει την προέλευση της ομολογουμένως μεγάλης ποσότητας βαρέως ύδατος που βρέθηκε στις εγκαταστάσεις και η απάντηση ήταν ότι το κατασκεύασαν οι ίδιοι.

Τώρα, το αν οι Ιρανοί αποφάσισαν να κατασκευάσουν πυρηνική βόμβα, δεν είναι σαφές. Το 2003 πάντως, όταν η χώρα εκτέθηκε αναφορικά με το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου, η κυβέρνηση διέταξε τη διακοπή της έρευνας. Όμως, σύμφωνα επίσημους αναλυτές, η διαταγή αυτή αφορούσε μόνο τις ομάδες που εργάζονταν στον τομέα κατασκευής μιας πυρηνικής κεφαλής που θα τοποθετείτο σε έναν από τους πυραύλους που διαθέτει η χώρα. Ο δύσκολος τομέας κατασκευής καύσιμου ουρανίου συνεχίστηκε και τώρα πλέον το Ιράν μπορεί να παράγει 4 τύπους μηχανών που λειτουργούν σε υπερηχητικές ταχύτητες, για τη δημιουργία του καυσίμου αυτού, που χρησιμοποιείται τόσο σε εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, όσο και για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. 

Σύμφωνα με ενδείξεις, η έρευνα για την κατασκευή βομβών ξανάρχισε μετά το 2005, όταν ανέλαβε την προεδρία ο Mahmoud Ahmadinejad. Όπως δήλωσαν Γερμανοί ιθύνοντες, το 2007 το Ιράν αγόρασε πολλά μηχανήματα, των οποίων η λειτουργία σχετίζεται άμεσα με πυρηνικές δοκιμές. Ένα από αυτά τα μηχανήματα ήταν μια κάμερα, ρωσικής κατασκευής, των 40.000 δολαρίων, που χρησιμοποιείται για την καταγραφή γεγονότων υψηλών ταχυτήτων που λάμβαναν χώρα στα εργαστήρια. Στην έρευνα, αυτές οι κάμερες χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στη βαθμονόμηση της ακρίβειας χρονομετρημένων εκρήξεων, που πυροδοτούν μια σειρά πυρηνικών αντιδράσεων. Αυτές οι κάμερες βέβαια έχουν και άλλες βιομηχανικές χρήσεις, αλλά σύμφωνα με αναλύσεις του Ινστιτούτου Επιστημονικής και Διεθνούς Ασφάλειας, το συγκεκριμένο μοντέλο δημιουργήθηκε από τη θυγατρική του All-Russia Research Institute of Experimental Physics, του πρωτοπόρου εργαστηρίου πυρηνικών όπλων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η θυγατρική αυτή εταιρία, Bifo, έχει συν-πραγματοποιήσει έρευνα για τα κρουστικά κύματα μιας έκρηξης, που χρησιμοποιούνται σε πυροδοτήσεις αντιδραστήρων. Αξιοσημείωτο είναι Ρώσοι επιστήμονες, με εμπειρία σε πυρηνικούς αντιδραστήρες, επισκέφτηκαν το Ιράν το 2003 για να εκπαιδεύσουν το προσωπικό των εργοστασίων, που εργάζεται στην κατασκευή πυροδοτικών μηχανημάτων για πυρηνικές βόμβες, σύμφωνα με δυτικούς αναλυτές που ενημερώθηκαν περί των επισκέψεων αυτών.

Που κρύβεται άραγε η αλήθεια; Πως θα αντιδράσει το Ισραήλ, που σύμφωνα με δηλώσεις της κυβέρνησης τον Απρίλιο, ήταν έτοιμο να επιτεθεί στις εγκαταστάσεις του Ιράν; Φυσικά, μια ενδεχόμενη επίθεση του Ισραήλ σημαίνει ότι αναγκαστικά θα γίνουν πτήσεις πάνω από τα εδάφη της Ιορδανίας και του Ιράκ, όπου οι ΗΠΑ έχουν ισχυρή παρουσία. Πάντως η ισραηλινή κυβέρνηση έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη ότι δεν θα ανεχτεί πυρηνική απειλή από το Ιράν, τονίζοντας πως: «Όταν κατασκευαστεί η βόμβα θα είναι πλέον αργά. Θα επιτεθούμε οπωσδήποτε, με ή χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ». Τάδε έφη ο Υπουργός Αμύνης του Ιράν. Με φόβο, προφανώς, θα παρακολουθήσουμε τη συνέχεια. Όχι μόνο της δράσης του Ιράν, αλλά και της αντίδρασης ΗΠΑ, Κίνας, Ισραήλ και Ρωσίας.