Το τέλος της πολυπολιτισμικότητας;

Η αρχή έγινε με τις δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού David Cameron. «Η πολιτική της πολυπολισμικότητας που έχει ακολουθήσει ως τώρα η Βρετανία δεν κατάφερε να αποτρέψει τον φανατισμό των Μουσουλμάνων, αφού ουσιαστικά δεν κατέστη εφικτή η αρμονική και πλήρης ενσωμάτωσή τους στην τοπική κοινωνία.»

Στον πρώτο του λόγο περί φανατισμού και των αιτιών της τρομοκρατίας, ο Βρετανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η πολιτική της ανοχής προς εκείνους που απορρίπτουν τις αξίες της Δύσης, οδήγησε ουσιαστικά στην άνοδο του ισλαμικού εξτρεμισμού στην Βρετανία, αφού η χώρα ανέχτηκε ακόμα και συμπεριφορές που ήταν κατάφορα αντίθετες με την τοπική παράδοση και τα ήθη. Και «αυτή η πολιτική πρέπει να αλλάξει».

Ο Cameron δήλωσε επίσης ότι από δω και στο εξής θα διενεργείται μεγαλύτερος έλεγχος στις Ισλαμικές εκείνες ομάδες και οργανώσεις που απομυζούν το δημόσιο χρήμα της Βρετανίας, αλλά δεν κάνουν απολύτως τίποτα για να ελέγξουν ή να αναχαιτίσουν τις εξτρεμιστικές τους αντιλήψεις, ενώ στη συνέχεια αναρωτήθηκε: «Αυτές οι οργανώσεις πιστεύουν στα ανθρώπινα δικαιώματα –συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των αλλόθρησκων; Πιστεύουν στη δημοκρατία και το δικαίωμα που έχουν οι άνθρωποι να εκλέγουν την κυβέρνηση που επιθυμούν; Ενθαρρύνουν την ενσωμάτωση στις εκάστοτε τοπικές κοινωνίες στις οποίες ζουν ή επιδιώκουν την απομόνωση;». Εκείνο, λοιπόν, που ουσιαστικά χρειάζεται είναι η ενδυνάμωση της εθνικής ταυτότητας, αλλά και η δυνατότητα να μπορεί κάποιος να δηλώσει «Ναι, είμαι Μουσουλμάνος, Ινδουιστής, Χριστιανός, αλλά είμαι ΚΑΙ Λονδρέζος». Με λίγα λόγια χρειάζεται λιγότερη παθητική ανοχή και ένας πιο ενεργός και δυναμικός φιλελευθερισμός.

Όπως ήταν φυσικό, όλες αυτές οι δηλώσεις δεν έγιναν αρεστές στις Μουσουλμανικές ομάδες, ενώ κάποιες από αυτές –δια στόματος των εκπροσώπων τους- δήλωσαν ότι λαθεμένα επιλέχθηκαν ως μέρος του προβλήματος. Πιο συγκεκριμένα, ο βοηθός του Γενικού Γραμματεία του Μουσουλμανικού Συμβουλίου της Βρετανίας Faisal Hanjra είπε πως οι δηλώσεις αυτές τους απογοητεύουν και ότι δεν αποτελούν το σωστό βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος του εξτρεμισμού. «Ελπίζαμε ότι η νέα κυβέρνηση θα έδινε μεγαλύτερη έμφαση στην αντι-τρομοκρατία, για να χειριστεί καλύτερα το πρόβλημα. Η Μουσουλμανική κοινότητα δεν πρέπει να θεωρείται ως μέρος του προβλήματος».

Ανάμεσα στα σκληρά μέτρα που προτείνει ο Cameron ενάντια στις ομάδες που θεωρείται ότι προωθούν την κουλτούρα του εξτρεμισμού είναι η αποκοπή της χρηματοδότησης από το βρετανικό κράτος, αλλά και η απαγόρευση της διάδοσης των ιδεών τους σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και στις φυλακές.

Από ότι φαίνεται η Βρετανία πολεμά να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των εξτρεμιστών εντός της χώρας, ένα φαινόμενο που απασχολεί τις Αρχές εδώ και μερικά χρόνια. Ο Cameron είπε ότι η Βρετανία οφείλει να προωθεί τα ιδανικά της δημοκρατίας, των ίσων δικαιωμάτων, της ανεξιθρησκίας και της ελευθερίας του λόγου. Ενώ η ίδια η χώρα πρέπει να εμπνέει στους κατοίκους της ότι όλοι όσοι ανήκουν σε αυτήν πρέπει να πιστεύουν στα ίδια ιδανικά. Όμως τόνισε ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του Ισλάμ και του Ισλαμικού εξτρεμισμού, που προσελκύει εκείνους που νιώθουν ότι έχουν ξεριζωθεί από τις πατρίδες τους.

Τι γίνεται στην Ελλάδα;

Από ότι γίνεται αντιληπτό η Βρετανία –η οποία παρεμπιπτόντως αντιμετωπίζει και εκείνη τεράστιο πρόβλημα τόσο με την οικονομία της, όσο και με την ολοένα και αυξανόμενη ανεργία- προσπαθεί να βρει τρόπους να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο της τρομοκρατίας και, καλώς ή κακώς, ο Ισλαμικός κόσμος έχει συνδεθεί με την έννοια αυτή –όχι αδίκως. Οπότε είναι απόλυτα λογικό να αναζητάται η ρίζα του κακού στις μουσουλμανικές ομάδες και τον εν γένει πληθυσμό που ζει στη χώρα. Δεν θα κρίνω αν αυτή είναι μια σωστή ή λάθος πολιτική. Ούτε αν αυτό είναι ένα λάθος ή σωστό σκεπτικό. Αυτά που γνωρίζω είναι τα εξής. Η Βρετανία είναι μια μεγάλη και ισχυρή χώρα, που αντιμετωπίζει παρόλα αυτά –όπως και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες- αρκετά προβλήματα. Όμως, δεν έχει επικεντρωθεί αποκλειστικά στην οικονομική κρίση, όπως έχει γίνει στην Ελλάδα, αλλά έχει διαμοιράσει τις προτεραιότητές της σε κάθε προβληματικό τομέα στη χώρα.

Στην Ελλάδα, αντίθετα, όλος ή έστω το 90% του προβληματισμού της κυβέρνησης έχει επικεντρωθεί στην οικονομική κρίση, εγκαταλείποντας σχεδόν ολοκληρωτικά τους υπόλοιπους τομείς που περνάνε επίσης σφοδρότατη κρίση. Ειδικά το μεταναστευτικό, το οποίο αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη χώρα μας αυτή τη στιγμή.

Στην Ελλάδα, όπως όμως και στις περισσότερες χώρες τις οποίες έχω προσωπικά επισκεφτεί, οι μετανάστες ως επί το πλείστον δεν ενσωματώνονται και δεν προσπαθούν καν να ενσωματωθούν στις τοπικές κοινωνίες. Συνήθως, «καταλαμβάνουν» κάποιες γειτονιές, έτσι ώστε να ζουν όλοι μαζί, δε μαθαίνουν την γλώσσα, κουβαλούν την κουλτούρα των χωρών από τις οποίες προέρχονται και συνεχίζουν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Η Αμερική λόγου χάρη δεν αποτελεί και ιδιαίτερα λαμπρό παράδειγμα ενσωμάτωσης, αφού στις μεγαλουπόλεις –στις οποίες συγκεντρώνονται συνήθως οι μετανάστες- δημιουργούνται γειτονιές, στις οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πλησιάζει –και δεν πρέπει να πλησιάζει- κανένας «ξένος» και όπου οι άνθρωποι ζουν στον «δικό» τους κόσμο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τόσο η Νέα Υόρκη, όσο και το Σικάγο, το Μαϊάμι, η Ουάσινγκτον και φυσικά το Λος Άντζελες. Αντίθετα, στις μικρότερες πόλεις και τα χωριά του Midwest, οι ξένοι –όσοι επιλέγουν να πάνε εκεί- ενσωματώνονται όλως περιέργως πολύ καλύτερα στις τοπικές κοινωνίες. Ίσως επειδή αυτές είναι αισθητά μικρότερες και ο κόσμος που ζει εκεί αναζητά διακαώς την ενσωμάτωση και όχι την απομόνωση ή καλύτερα το «being singled out».

Στην Ελλάδα, οι μετανάστες έχουν ως επί το πλείστον μαζευτεί στο κέντρο της Αθήνας, στο οποίο μάλιστα μετά από κάποια ώρα της ημέρας είναι απαγορευτικό για οποιονδήποτε να κυκλοφορεί. Λόγω της κάκιστης οικονομικής κατάστασης της χώρας, ελάχιστοι είναι εκείνοι που πραγματικά προσφέρουν στην τοπική κοινωνία, ζώντας μια ήσυχη ζωή με τις οικογένειές τους, ενώ οι περισσότεροι «αναγκάζονται» να διαπράττουν εγκληματικές ενέργειες –οποιουδήποτε είδους (από κλοπές μέχρι πώληση ναρκωτικών και πρόκληση σωματικών βλαβών)- για να ζήσουν.

Για παράδειγμα, στην Κυψέλη (μόλις 10 λεπτά από το Σύνταγμα), στην οποία έχει συγκεντρωθεί σχεδόν ολοκληρωτικά όλος ο πληθυσμός από τη Νιγηρία και τη Γκάνα, παρατηρείται μια άρδην αλλαγή του χαρακτήρα της άλλοτε αριστοκρατικότατης περιοχής. Παντού έχουν ανοίξει μαγαζάκια με είδη κομμωτικής (η προσφιλής τους απασχόληση) και φαγητού, όλοι κάθονται στις πόρτες, στα πεζοδρόμια και τα παράθυρα των υπογείων που κατοικούν, φωνασκώντας ή και μαλώνοντας εντόνως, χωρίς καμία απολύτως συναίσθηση για το που ακριβώς βρίσκονται και χωρίς κανένα σεβασμό για τίποτα, αφού στις χώρες τους αυτή ακριβώς είναι η καθημερινότητά τους.

Το κέντρο της Αθήνας, πίσω από το Δημαρχιακό Μέγαρο, έχει μετατραπεί πλέον σε γκέτο, στο οποίο δεν πλησιάζει κανείς, αφού η πορνεία, η πώληση ναρκωτικών και τα μαχαιρώματα βρίσκονται στην καθημερινή ατζέντα. Ο Άγιος Παντελεήμονας, η Πλατεία Κολιάτσου και η Πλατεία Βικτωρίας έχουν επίσης μετατραπεί σε γκέτο, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι Έλληνες κάτοικοι να τρέπονται σε φυγή.

Η κυβέρνηση παρόλα αυτά δεν κάνει απολύτως τίποτα. Μάλιστα, σύμφωνα με δηλώσεις αστυνομικών, όλα ήταν προμελετημένα. Ας σημειωθεί εδώ ότι η Αστυνομία δεν «πατάει» σε αυτές τις περιοχές. Μπορεί όλοι αυτοί να μην προκαλούν τρομοκρατικές ενέργειες –με την έννοια στην οποία αναφέρθηκε ο Βρετανός πρωθυπουργός και από όσο γνωρίζουμε βέβαια-, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν «τρομοκρατούν» ουσιαστικά τον τοπικό πληθυσμό, των άλλοτε φιλήσυχων αυτών περιοχών, αλλάζοντας ουσιαστικά τον χαρακτήρα όχι μόνο της Αθήνας, αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων. Ειδικά όμως της Αθήνας.

Η έννοια της πολυπολιτισμικότητας και της ανοχής σε αλλόθρησκους, σε ανθρώπους με διαφορετικές κουλτούρες, ήθη και έθιμα είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα. Και κανείς απολύτως δεν λέει ότι ο κάθε λαός πρέπει να χάσει την ταυτότητά του. ΟΜΩΣ, όταν επιλέγεις να ζήσεις σε μία άλλη χώρα, ΝΑΙ, υποχρεούσαι να ακολουθήσεις κάποιες από τις θεμελιώδεις της αξίες και να σέβεσαι τον τρόπο ζωής που αυτή έχει υιοθετήσει, όποιος και αν είναι αυτός. Γιατί αν δεν σου αρέσει… οι πόρτες είναι πάντα ανοιχτές. Μήπως λοιπόν πρέπει ως Ελλάδα να αρχίσουμε να ξανασκεφτόμαστε την έννοια και τα όρια της πολυπολιτισμικότητας, όπως κάνουν πολλές ακόμα χώρες;