Παρά τον κίνδυνο της επανάληψης, είναι αδύνατον να μη γίνεται διαρκής και ενδελεχής αναφορά στην σημερινή κατάσταση του μέσου Έλληνα. Είναι αυτό που μας πονά περισσότερο. Είναι αυτό που βλέπουμε γύρω μας. Είναι αυτό που ζούμε καθημερινά και αυτό που ενδεχομένως ζήσουμε τα επόμενα χρόνια. Κάποιοι είναι αισιόδοξοι. Ότι αν ξεπεράσουμε το επόμενο καλοκαίρι, τα πράγματα θα βελτιωθούν. Κάποιοι πιστεύουν ότι δεν έχουμε ακόμα δει τα χειρότερα. Κάποιοι βλέπουν φως στο τούνελ, αλλά μετά το 2013. Ενώ κάποιοι λένε πως η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει και πως ο Έλληνας απλά θα μάθει σιγά-σιγά να ζει με λιγότερα.
Κάθε μέρα –μα κάθε μέρα- ακούμε για απολύσεις γνωστών, φίλων και συγγενών. Ανθρώπων που έχουν δουλέψει αρκετά χρόνια και διαθέτουν πείρα, αλλά και εξαιρετικά αξιόλογων. Εκείνοι που μιλούν για 1.000.000 ανέργους μέχρι το τέλος της χρονιάς, θα πρέπει να ξανακοιτάξουν τα νούμερα, τα οποία εικάζω ότι θα είναι πολύ υψηλότερα. Άνθρωποι με οικογένειες, 1 ή 2 παιδιά –μην ξανοιγόμαστε και πολύ- και παντός είδους υποχρεώσεις. Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει δηλαδή.
Η κατάσταση σε όλο το κέντρο της Αθήνας είναι περίπου η ίδια. Ακόμα και στο Κολωνάκι, που θεωρείται και είναι περιοχή στην οποία κινείται κόσμος που ανήκει σε ανώτερα οικονομικά στρώματα, τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο, όχι μόνο λόγω των εξαιρετικά υψηλών –ακόμα- ενοικίων, αλλά και λόγω της χαμηλής αγοραστικής κίνησης. Στην Ερμού έχουν κλείσει επίσης πολλές εμπορικές επιχειρήσεις, όπως και στην Πατησίων και το κέντρο του Πειραιά. Είναι παράδοξο, αλλά πρέπει να επισημανθεί ότι οι καφετέριες και τα εστιατόρια είναι σχεδόν πάντα γεμάτα. Κάτι το οποίο μπορεί να μεταφραστεί απλοϊκά ως εξής: ΟΚ δε θα αγοράσω ρούχα, παπούτσια, τσάντες, αυτοκίνητο (τομέας ο οποίος παρουσιάζει πτώση της τάξης του 38%), αλλά εγώ τη διασκέδασή μου, έστω και τον καφέ μου το απόγευμα, αποκλείεται να την κόψω. Καλό και υγιές από τη μία…
Κατά τα άλλα τι γίνεται όμως; Παλαιότερα η μεγαλύτερη πλειοψηφία του κόσμου δεν φοβόταν πραγματικά. Ο Έλληνας ήταν πάντα κιμπάρης. Θα βγει, θα διασκεδάσει, θα φάει και θα αφήσει φιλοδώρημα. Θα πάει διακοπές 2 βδομάδες. Θα στείλει τα παιδιά του φροντιστήριο. Θα τους αγοράσει τα καλύτερα –ή αυτά που μπορεί. Ο Έλληνας δεν ήταν ποτέ μίζερος σε τέτοια θέματα. Φευ! Οι καιροί έχουν αλλάξει δραματικά. Τα φιλοδωρήματα είναι ελάχιστα πλέον –αν και όποτε δίνονται. Οι διακοπές είναι μετριασμένες, ενώ επιδιώκεται διακριτικά η φιλοξενία σε φίλους ή γνωστούς. Τα παιδιά μοιράζονται τα ρούχα και τα παιχνίδια. Ενώ, έχουν μειωθεί στο ελάχιστο τα παντός είδους οικονομικά ανοίγματα –βλέπε δάνεια, χρηματιστήριο, μεγάλες αγορές κ.λπ. Αυτό που κάνει στους περισσότερους από εμάς εντύπωση είναι η αντιμετώπιση στα εμπορικά μαγαζιά. Θα αναφερθώ σε πασίγνωστη αλυσίδα καλλυντικών και ειδών ευρείας κατανάλωσης και όχι μόνο, λέγοντας ότι η συμπεριφορά των υπαλλήλων δεν έχει πλέον απολύτως καμία σχέση με εκείνη 2 ετών πριν. Όλοι είναι εξαιρετικά ευγενείς, προσηνείς και «ενοχλητικά» εξυπηρετικοί. Λογικό!
Βέβαια υπάρχει και η άλλη μερίδα. Εκείνη που δεν έχει καταλάβει τίποτα. Εκείνη που αγνοεί και περιφρονεί εκουσίως και ακουσίως την λέξη «κρίση». Εκείνη η μερίδα κυκλοφορεί –ακόμα- με Cayenne και φουσκωτά των 150.000 ευρώ στα ανοιχτά του Σουνίου. Εκείνη που έχει 100% φοροδιαφύγει. Εκείνη που έχει βγάλει χρήμα, μαύρο όσο το μαζούτ. Αλλά επειδή όλα είναι αλυσίδα –σε αυτή η ζωή- κάποια στιγμή ο αντίκτυπος θα φτάσει και εκεί. Όλοι άλλωστε είναι μέλη αυτής της κοινωνίας και όχι αποσπασματικά κομμάτια της.
Από την άλλη τα πράγματα στην Ευρώπη δεν είναι καλύτερα. Και δεν αναφέρομαι μόνο σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, αλλά και σε ισχυρές, όπως είναι η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία. Χώρες που έχουν ανάπτυξη, προσελκύουν επενδύσεις και παράγουν. Κι όμως. Στην Αγγλία ο αριθμός των ανέργων έχει σκαρφαλώσει σε επικίνδυνα νούμερα. Στην Ισπανία προετοιμάζονται για την πρώτη massive –ελλείψει άλλου επιθετικού προσδιορισμού στην Ελληνική- απεργία μετά από 8 περίπου χρόνια. Στη Γαλλία ο Σαρκοζί αντιμετωπίζει προβλήματα όχι μόνο εις ότι αφορά τους Ρομά, αλλά και στο μέτωπο της εργασίας, της ακρίβειας, των περικοπών και φυσικά των αυστηρών φορολογικών μέτρων που έχει υιοθετήσει. Η Ιταλία παραπαίει με τεράστιο οικονομικό έλλειμμα και τα σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας –το ένα μετά το άλλο και πάσης φύσεως- διχάζουν την κοινή γνώμη όσον αφορά τον Μπερλουσκόνι. Στη Γερμανία, δε, το έλλειμμα αυξάνεται επικινδύνως και αντιστρόφως ανάλογα με την δημοτικότητα της Μέρκελ.
«Δεν φταίει ο κόσμος», λένε όλοι. «Οι πολιτικοί φταίνε». Εκείνοι που έπαιζαν με το δημόσιο χρήμα. Εκείνοι που παριστάνουν τους ειδήμονες, αλλά δεν έχουν ιδέα από οικονομική διαχείριση. Εκείνοι που δήθεν φροντίζουν για το καλό της πατρίδας τους, αλλά το μόνο που κάνουν είναι να κοιτάνε το καλό του εαυτούλη τους.
Σε σειρά συνεντεύξεων, που έλαβαν χώρα σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε ιδιοκτήτες καταστημάτων, νέους επιχειρηματίες, εργάτες και συνταξιούχους, η απάντηση ήταν η ίδια. Όλοι είναι έξαλλοι και δηλώνουν ότι είναι αδιανόητο να πληρώσουν εκείνοι τις τζογαδόρικες πράξεις εκείνων που έπαιξαν με το δημόσιο χρήμα, εκείνων που έθεσαν σε κίνδυνο χιλιάδες θέσεις εργασίας, εκείνων που έθεσαν σε κίνδυνο την οικονομία και δυσκόλεψαν τόσο πολύ τα πράγματα για τη νεότερη γενιά που θα ήθελε πολύ να ζήσει το επίπεδο διαβίωσης που απήλαυσαν οι γονείς τους.
Μερικοί αναγνωρίζουν ότι ενδεχομένως συνέβαλλαν στην κρίση, ξοδεύοντας περισσότερα από όσα μπορούσε εντέλει να αντέξει η τσέπη τους και δήλωσαν ότι μάλλον δεν υπάρχει εναλλακτική από το να δοθεί αρωγή σε χώρες όπως η Ελλάδα, έτσι ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο χειρότερης οικονομικής κατηφόρας. Υπάρχει μια μερίδα του κόσμου που θα αντέξει τη μείωση μισθών και συντάξεων, φτάνει να γνωρίζει ότι οι πολιτικοί θα δράσουν υπεύθυνα και θα ξεκαθαρίσουν την κατάσταση. Και παρά τα προβλήματα που κάτι τέτοιο δημιουργεί, η εναλλακτική της διάλυσης της ΕΕ αποτελεί απλά ένα εφιαλτικό σενάριο.
Αλλά οι προκλήσεις είναι πολλές, όσο η ανάρρωση προχωρά με αργούς ρυθμούς –αν προχωρά. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η οικονομία βιώνει και πάλι χαμηλούς ρυθμούς, μετά την αρχική τόνωση που έλαβε την άνοιξη. Η ανεργία έχει κολλήσει στο 10% για πολλούς μήνες, ενώ ο εφιάλτης της πτώχευσης σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία επέστρεψε.
Στις προαναφερθείσες συνεντεύξεις ορισμένοι επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες καταστημάτων δήλωσαν ότι η κρίση ήταν μια ευκαιρία ανανέωσης. Στη Γερμανία, τα συνδικάτα και οι ανώτατα στελέχη έλαβαν την απόφαση να μειώσουν –επίσημα- τις ώρες εργασίας, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι απολύσεις. Ένας τραπεζίτης στην Ισπανία, που έχασε τη δουλειά του, τώρα ασχολείται με τις κατασχέσεις χιλιάδων σπιτιών, βγάζοντας αρκετά μεγάλο κέρδος. One man’s meat is another man’s poison!
Ακόμα όμως και οι τυχεροί που έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ως τώρα τις εργασίες τους, ανησυχούν ιδιαίτερα για τα προγράμματα λιτότητας στην Ευρώπη. «Είμαστε κομμάτι μιας γενιάς, που δεν είναι σίγουρη για τίποτα. Τα πάντα μπορεί να χαθούν από την μία μέρα στην άλλη», δήλωσε μια Γαλλίδα, υψηλόβαθμο στέλεχος Δημοσίων Σχέσεων.
Οι λιγότερο τυχεροί προσπαθούν να εξοικονομήσουν και να αποταμιεύσουν ό,τι μπορούν, αλλά ανησυχούν ιδιαίτερα για το τι μέλλει γεννέσθαι όταν αυτές οι αποταμιεύσεις εξανεμιστούν. Οι περισσότεροι φοβούνται ότι τα παιδιά τους δεν πρόκειται να βρουν εργασία, ακόμα και αν διαθέτουν πανεπιστημιακά διπλώματα. Και αυτοί οι φόβοι γίνονται όλο και πιο βαθιοί, κάθε φορά που βλέπουν έναν υπάλληλο τράπεζας να κάνει κατάσχεση σε σπίτια και αυτοκίνητα και κάθε φορά που αναγκάζονται να καταψύξουν το ψωμί, έτσι ώστε να διαρκέσει όλη τη βδομάδα.
Αυτή είναι η ποιότητα ζωής που φανταζόμασταν κάποτε; Αυτά τα όνειρα είχαμε για τα παιδιά μας; Αυτό το μέλλον μας περιμένει; Εντέλει έχουμε απλά εισαχθεί, είμαστε ήδη στην εντατική ή τελούμε υπό ανάρρωση; Χωρίς να θέλω να φανώ απαισιόδοξη, αλλά απλά ρεαλίστρια, θα έλεγα ότι το τελευταίο σκέλος της ερώτησης είναι μάλλον ένα ανέκδοτο, που μόνο κλαυσίγελο θα μπορούσε να προκαλέσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.