Η αλήθεια για την κατάσταση στην Ελλάδα (;)


(Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News 01/02/2010)

Είναι απόλυτα σίγουρο ότι όποιος παρακολουθεί στενά τις πολιτικές και κυρίως τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα έχει προβληματιστεί. Ακόμη πιο «προβληματικές» όμως είναι οι δηλώσεις που ακούγονται, όχι μόνο από στελέχη της κυβέρνησης, αλλά πλέον και από ξένες έγκυρες και έγκριτες εφημερίδες, όπως οι Financial Times, οι οποίοι σήμερα δημοσίευσαν άρθρο που αναφέρει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Κίνα για την παροχή δανείου –ή ακόμα πιο ξεκάθαρα για την κάλυψη μέρους του δημόσιου χρέους- με αντάλλαγμα μερίδια της Εθνικής Τράπεζας (!). Η κυβέρνηση αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι κάτι τέτοιο έχει όντως λάβει χώρα, σε μια ύστατη προσπάθεια να συμμαζέψει την κατάσταση. Τούρκος οικονομολόγος όμως άδραξε της ευκαιρίας και δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου «Ορίστε! Η Ελλάδα πτώχευσε!».
Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Δηλαδή από την επομένη των εκλογών του Οκτωβρίου. Αρχικά, οι νεοεκλεγέντες υπουργοί και υφυπουργοί δήλωναν πως κληρονόμησαν μια δραματική κατάσταση στα υπουργεία, την οικονομία, τα ταμεία, στο δημόσιο χρέος, τις δημόσιες υπηρεσίες, τις πάσας κατηγορίας οφειλές. Ακούστηκαν δηλώσεις όπως: «Δεν υπάρχει σάλιο», «Η Ευρωπαϊκή Ένωση μας πληρώνει αυτή τη στιγμή τους μισθούς του Δημοσίου», «Ο ΕΟΤ χρωστάει ενοίκια σε όλες τις χώρες», «Ο κατώτατος μισθός στελέχους της ΕΡΤ είναι 350.000 το εξάμηνο», «Ο ΟΑΕΔ αδυνατεί να πληρώσει το επίδομα ανεργίας»… και πολλές ακόμα. 

Μετά άρχισε ο ευρωπαϊκός λιθοβολισμός. Ακούστηκε ότι η ΕΕ μας ήθελε εκτός Ευρωζώνης, καθώς είμαστε η μόνη χώρα με τόσο μεγάλο δημόσιο έλλειμμα, απειλώντας την σταθερότητα της Ένωσης. Θα είμαστε υπό στενή παρακολούθηση. Το ΔΝΤ ενδεχομένως να μη μας βοηθήσει, αν δε δει σύντομα κάποια αποτελέσματα από αυτά που υποσχέθηκε ο υπουργός Οικονομικών. 

Πέραν των δηλώσεων, από πάσα κατεύθυνση, βλέπουμε εμείς οι ίδιοι την κατάσταση που χειροτερεύει, όλο και με πιο έντονους ρυθμούς. Η ανεργία αυξάνεται με αλματώδη βήματα. Η εγκληματικότητα, ειδικά στα αστικά κέντρα, γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Η αγορά πεθαίνει. Μαγαζιά και επιχειρήσεις κλείνουν. Οι μισθοί και οι συντάξεις μειώνονται… ελπίζουμε μόνο να μην κοπούν εντελώς. Τουλάχιστον για εκείνους που τις λαμβάνουν τώρα. Γιατί η σημερινή γενιά των 30 και των 40 δεν έχει απολύτως καμία ελπίδα για σύνταξη.

Το ερώτημα είναι το εξής. Που ακριβώς βαδίζει η Ελλάδα; Πως και γιατί κυκλοφόρησε αυτό το δημοσίευμα στους Financial Times; Αποκύημα φαντασίας ή όχι και τόσο; Αν στην Κίνα το αντάλλαγμα είναι/ ήταν/ θα ήταν μερίδια στην Εθνική Τράπεζα, μήπως κάποιο άλλο αντάλλαγμα θα είναι η κυριαρχία στο Αιγαίο; Μήπως θα είναι τα σύνορα της Ελλάδας προς Βορρά; Μήπως θα είναι η Μακεδονία; Η Θεσσαλονίκη; Η διαχείριση δημοσίων οργανισμών; Μόνο τα χειρότερα είμαστε σε θέση να σκεφτούμε.

Προβλήματα ξεφυτρώνουν διαρκώς και από παντού. Σε μείζων θέμα την τελευταία περίοδο έχει αναδειχτεί η μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας και η παροχή ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών. Από πού συρρέουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Το κυριότερο ερώτημα είναι όμως, γιατί συρρέουν στην Ελλάδα; Κατά ποια έννοια η Ελλάδα φαίνεται ως παράδεισος ευκαιριών, όταν αυτή τη στιγμή δεν μπορεί καν να θρέψει τους κατοίκους της; Τους υπαλλήλους του Δημοσίου, τους συνταξιούχους και τους ανέργους; Δεν είναι θέμα ρατσισμού, όπως το θέτουν πολλοί. Είναι θέμα capacity. Εκείνοι που δε γνωρίζουν, σχολιάζουν πως όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες δέχονται με ευκολία τους μετανάστες. Αυτό είναι πέρα για πέρα αναληθές. Όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν αυστηρότατη νομοθεσία, αναφορικά με τη μετανάστευση, ειδικά όταν δεν υπάρχει προκαθορισμένος επαγγελματικός προσανατολισμός. Και φυσικά δε θα αναφερθώ καθόλου στην Αμερική και τη δική της μεταναστευτική πολιτική.

Που βαδίζει λοιπόν η Ελλάδα; Θέλουμε, έχουμε ανάγκη να δούμε φως στο τούνελ, αλλά η αλήθεια είναι ότι τίποτα δεν είναι αισιόδοξο πλέον. Βαλλόμεθα από παντού. Και δεν είναι ότι η κυβέρνηση δεν προσπαθεί. Είναι απλά ότι υπάρχουν συσσωρευμένα προβλήματα, εδώ και δεκαετίες. Προβλήματα που σπρώχνονταν κάτω από το χαλί μήπως και «εξαφανιστούν». Προβλήματα που παραβλέφθηκαν στον βωμό της «καρέκλας» και του «εύκολου κέρδους». Προβλήματα οικονομικά, πολιτικά, δημοσιονομικά, αμυντικά, διπλωματικά. Είναι όλα αυτά τα προβλήματα που κανένας δεν φρόντισε να λύσει, έστω και μέρος τους, γιατί κανείς ίσως δεν ήταν ικανός να κοιτάξει πιο μπροστά και ίσως κανείς δεν ένιωσε χρέος να κάνει κάτι για την Ελλάδα. Ίσως γιατί και ο Έλληνας δεν μπορεί πλέον να δει πολύ μακριά. Όταν δεν είσαι σίγουρος ότι μπορείς να αντιμετωπίσεις το αύριο, πως μπορείς να κοιτάξεις το μεθαύριο; Αισθανόμαστε καλά όταν «βγάζουμε» τη μέρα, χωρίς να σκεφτούμε ή χωρίς να θέλουμε να σκεφτούμε τι θα γίνει σε 1, 2 ή 5 χρόνια. Μήπως γιατί είμαστε σίγουροι ότι το αύριο θα είναι δυσοίωνο; Μήπως επειδή δεν έχουμε κάπου να στηριχθούμε; Μήπως επειδή τα ΜΜΕ προβάλουν πάντα και μόνο τα προβλήματα του τόπου; Ποιος έχει τα κότσια όμως να μας πει για την αληθινή κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα; Ο λαός της Ιρλανδίας δέχτηκε να εφαρμόσει πολύ αυστηρά δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα για την ανόρθωση της οικονομίας της χώρας. Εμείς γιατί δυσκολευόμαστε; Κάποιοι σχολίασαν ότι η κυβέρνηση της Ιρλανδίας αντιμετώπισε με σθένος τον λαό και είπε την αλήθεια. Όλη την αλήθεια. Από τους Έλληνες τι κρύβεται; Τι παιχνίδια παίζονται; Ας αποκτήσει επιτέλους κάποιος το σθένος να μας ενημερώσει για το που ακριβώς βαδίζει η Ελλάδα εν έτει 2010.

Η Κίνα ως παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη (;) (Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News 08/02/2010)



«Όταν η Κίνα γίνει αρκετά ισχυρή ώστε να μπορεί να σταθεί μόνη της, μπορεί και να μας αγνοήσει πλήρως. Λίγο πιο μετά μπορεί να στραφεί εναντίον μας, εφόσον θεωρήσει ότι αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά της». Henry Kissinger

Διαβάσαμε πρόσφατα σε μία –για κάποιους ίσως προκλητική- συνέντευξη του Gore Vidal στην Βρετανική Independent ότι η Αμερική θα καταρρεύσει, ότι η οικονομία της θα καταταχθεί κάπου ανάμεσα σε αυτή της Βραζιλίας και της Αργεντινής και ότι η Κίνα θα αναδειχθεί ως η νέα υπερδύναμη. Η Αμερική θα κατέβει από τη διεθνή σκηνή, αποδυναμωμένη από τους μακρινούς πολέμους, αλλά και την κακή πολιτική ηγεσία. Ο Christopher Hitchens, από την άλλη, σε συνέντευξη που έδωσε στο Vanity Fair δήλωσε πως ο Vidal έχασε τα μυαλά του. Επί λέξει: «Vidal Loco»… Όμως, στη συνέχεια δήλωσε ότι θαύμασε πραγματικά την τελετή που πραγματοποίησαν οι Κινέζοι για τους 8 συμπολίτες τους που σκοτώθηκαν στη Αϊτή, κατά τη διάρκεια του φονικού σεισμού, που έλαβε πρόσφατα χώρα εκεί.

Πόσων άραγε νεκρών Αμερικανών τα φέρετρα γύρισαν πίσω στις ΗΠΑ, από το μακρινό Ιράκ, Αφγανιστάν, Κόσσοβο κ.ο.κ.; Ο Πρόεδρος Obama υπόσχεται την παύση των πολέμων αυτών και την άμεση επιστροφή των στρατιωτών στην πατρίδα τους. Δήλωσε μάλιστα σε μία ομιλία του στο State of the Union ότι η Αμερική κουράστηκε πλέον να αστυνομεύει τη διεθνή κοινότητα. Όταν δεν ακούγεται κουβέντα για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη από έναν Αμερικανό Πρόεδρο, τότε πρέπει να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι η Αμερική γίνεται εσωστρεφής, κάτι για το οποίο έχουμε επιχειρηματολογήσει σε προηγούμενο άρθρο (Βλ. «Η ρότα της Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής», 09/11/2009).

Ο αριθμός των νεκρών Αμερικανών στρατιωτών στοιχειώνει τους πολίτες. Από τη μία γίνεται –ίσως- κατανοητή η ανάγκη για τη διαφύλαξη της διεθνούς ασφάλειας. Από την άλλη όμως, υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια. Μήπως όλα αυτά τα δισεκατομμύρια δολάρια έπρεπε να επενδυθούν για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ; Για την Υγειονομική Περίθαλψη; Την Κοινωνική Πρόνοια; Ακόμα και για την Αμερική –ειδικά αυτή την κρίσιμη περίοδο- υπάρχουν πολλά άλυτα προβλήματα. Ίσως και λόγω μεγέθους της χώρας, αλλά και του πληθυσμού, τα προβλήματα αυτά φαντάζουν υπερβολικά διογκωμένα. Η Κίνα από την άλλη πλευρά ανεβαίνει κατηγορίες ειρηνικά. Χωρίς παρεμβολές. Αβίαστα και ανεμπόδιστα –θα ’λεγε κανείς.

Let’s take a moment though here. Ας αναλογιστούμε πως θα ήταν τα πράγματα σε 20 ή 30 χρόνια από τώρα. Μπορεί η Κίνα να σταθεί μόνη, σαν ηγέτιδα δύναμη; Χωρίς να υπολογίζει κόστος και θυσίες; Σίγουρα η χώρα αυτή ανεβαίνει διαρκώς και όπως είπε και ο Obama «δεν παίζουν για την δεύτερη θέση». Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι 20 χρόνια μετά, οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από την Οκινάουα και τη Νότια Κορέα. Ας υποθέσουμε ότι η Ιαπωνία έχει αναπτύξει πλήρως τα πυρηνικά της όπλα. Ειδικά, χωρίς την «επιτήρηση» των ΗΠΑ. Που θα οδηγούσε κάτι τέτοιο; Πυρηνική Ιαπωνία. Πυρηνική Κίνα. Απούσα Αμερική. Τι γίνεται με τη διαφωνία για τα πλούσια σε φυσικό αέριο νησιά της Ανατολικής Σινικής Θάλασσας; Τι γίνεται με την έλλειψη επιτήρησης στη Βόρειο Κορέα;

Όλες αυτές οι δυσκολίες φυσικά δεν περιορίζονται στην περιοχή της Ασίας. Η Αφρική και η Μέση Ανατολή δεν είναι ακριβώς παιδικές χαρές. Ας πούμε ότι στην Αφρική βασιλεύουν πλέον παντού τρομοκρατικές ομάδες. Ας υποθέσουμε ότι έχουν απαγάγει και απειλούν να σκοτώσουν 10 ομήρους, αν δεν αποσυρθεί η Κίνα από την ήπειρο. Ας υποθέσουμε ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν μπορούν πλέον να κάνουν απολύτως τίποτα. Με ελάχιστα μέλη που διαθέτουν δικαίωμα αρνησικυρίας, θεωρούν ότι δεν έχουν καμία ισχύ για κράτη που βρίσκονται τόσο «μακριά» και έτσι δεν εμπλέκονται σε καμία διαπραγμάτευση και δε συμμετέχουν σε καμία προσπάθεια.

Το State Department τότε θα δηλώσει: «Ελπίζουμε πως η Κίνα θα φτάσει σε συμβιβασμό με τις τρομοκρατικές ομάδες στην Αφρική, γιατί ο πόλεμος δεν είναι σωστή επιλογή. Και επίσης ελπίζουμε πως η Κίνα θα ηγηθεί των διαπραγματεύσεων στο Ισραηλινό-Παλαιστινιακό, για να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα».

Σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Ίσως. Ίσως και όχι.

Η Κίνα σίγουρα ανεβαίνει ως οικονομική δύναμη και σε συνδυασμό με τον εκμοντερνισμό του στρατού της, γεννά το εξής ερώτημα: Πως θα χρησιμοποιήσει αυτή τη διττή ισχύ; Κατά καιρούς, έχει επιδείξει επιθετικές τάσεις στην περιοχή. Εδαφικές διεκδικήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα (στα νησιά Parcels και Spralys) και κακό παρελθόν το 1974 και το 1988 με το Βιετνάμ. Η περίπτωση της Ταϊβάν, επίσης, αποτελεί κακό παράδειγμα. Γνωρίζουμε ότι η Κίνα τη θεωρεί ως επαρχία της. Όταν, λοιπόν, το 1996 της επιτέθηκε από θαλάσσης, εκτοξεύοντας πυραύλους, και αρνήθηκε να δεσμευτεί σε εκεχειρία, οι ΗΠΑ απέστειλαν 2 αντιτορπιλικά στην περιοχή. Ο τότε πρωθυπουργός της Κίνας, Li Peng, ζήτησε από τις ΗΠΑ να κρατήσει τα πλοία της μακριά από τα στενά της Ταϊβάν και απείλησε με χρήση πυρηνικών, αν η Αμερική κινηθεί επιθετικά. Τελικά το θέμα λύθηκε, αλλά ο κόσμος είδε ότι η Κίνα, αν το αποφασίσει, και μπορεί και θα δράσει.

Η πολιτική σταθερότητα της Κίνας είναι ένα ακόμα καυτό θέμα. Το κομμουνιστικό καθεστώς εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα ισχυρό, παρά τις μεταρρυθμίσεις. Φαίνεται ότι η χώρα εξακολουθεί να πιστεύει ότι τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Προώθηση της Δημοκρατίας από τη Δύση αποτελούν μια προσπάθεια παρέμβασης στα εσωτερικά της, κάτι το οποίο δε δέχεται. Οι Κινέζοι ηγέτες φαίνεται ότι πιστεύουν στην επιβολή βίας. Το σύστημα αξιών, η εθνική ενότητα και η προφύλαξη του πολιτικού συστήματος βρίσκονταν πάντα πάνω από την ειρήνη.

Το τελευταίο προβληματικό πεδίο συσχετίζεται με τους φυσικούς πόρους που θα διατηρήσουν την χώρα σε ισχυρή θέση. Στην Κίνα ζει το 22% του πλανήτη, αλλά η χώρα διαθέτει μόνο το 7% της καλλιεργήσιμης γης. Κάτι που συνεχώς μειώνεται εντωμεταξύ. Αν ο πληθυσμός συνεχίσει να αυξάνεται, θα χρειάζονται περίπου 150 τόνοι περισσότερης τροφής σε σύγκριση με 10 ή 15 χρόνια πριν. Ενώ παρόλο που τώρα η Κίνα κάνει εξαγωγή πετρελαίου, με την ταχεία βιομηχανοποίηση που γνωρίζει, σύντομα θα πρέπει να κάνει εισαγωγή. Η ικανότητα, λοιπόν, της κινεζικής κυβέρνησης να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο μέλλον των εδαφικών της διεκδικήσεων και της σταθερότητας του καθεστώτος. Καθώς λοιπόν η Κίνα γίνεται μια ολοένα και μεγαλύτερη οικονομική και στρατιωτική δύναμη, ο κίνδυνος της αποτυχίας χειρισμού όλων αυτών των θεμάτων θα έχει δραματικό αντίκτυπο στα συμφέροντα της Δύσης στην περιοχή.

Τι συμπέρασμα βγάζουμε λοιπόν; Αληθεύουν οι προβλέψεις που θεωρούν την Κίνα ως την μελλοντική παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη; Σίγουρα διαθέτει την ισχύ. Αυτό που δε ξέρουμε, είναι αν διαθέτει στόφα παγκόσμιου ηγέτη. Η αλήθεια είναι ότι η Αμερική έχει κατηγορηθεί και εξακολουθεί να κατηγορείται για παρεμβατική πολιτική στα εσωτερικά άλλων χωρών. Μήπως όμως να δούμε και την άλλη πλευρά; Σίγουρα υπάρχουν κρυφά οικονομικά συμφέροντα. Σίγουρα παίζονται παιχνίδια για τη διεκδίκηση της μερίδας του λέοντος στη σφαίρα επιρροής των εκάστοτε περιοχών. Μέση Ανατολή, Βαλκάνια, Ανατολή. Αλλά… μήπως όλοι κρυβόμαστε πίσω από την Αμερική; Μήπως πέραν από τα συμφέροντα και τις σφαίρες επιρροής, υπάρχει και το γνήσιο ενδιαφέρον για την επικράτηση της δημοκρατίας; Μήπως κατά βάθος έχουμε ανάγκη από τις παρεμβάσεις της Αμερικής; Και… μήπως η Κίνα δε θα γίνει ποτέ Αμερική στη θέση της Αμερικής; Γιατί δε θα χει ποτέ το σθένος να αγωνιστεί και να θυσιαστεί για κάτι πέραν των δικών της συμφερόντων;


Η μεγάλη ανατροπή στη Μασαχουσέτη (Δημοσίευση στην Εφημερίδα Greek News 25/01/2010)



H Αμερική είναι μια χώρα που εν γένει χαρακτηρίζεται από πολιτική απάθεια. Ίσως το γεγονός ότι η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική. Ίσως το ότι ο μέσος Αμερικανός δεν φαίνεται να παθιάζεται με την πολιτική. Ίσως το ότι δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το τι γίνεται στον κόσμο ή για το πώς επηρεάζει η Αμερική τον κόσμο. Διεξάγω τα άνωθι συμπεράσματα έχοντας ζήσει στις ΗΠΑ για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και έχοντας γνωρίσει ανθρώπους, τόσο σε ακαδημαϊκό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο, σε διάφορες Πολιτείες. Όμως ο παραπάνω κανόνας –όπως και όλοι- έχει τις εξαιρέσεις του. Σπάνια μεν, γεγονός δε, έχουμε δει τους Αμερικανούς πολίτες να χώνουν το μαχαίρι στο κόκαλο της πολιτικής ιεραρχίας. Έτσι… για να υπενθυμίζουν στους «από πάνω» ποιος είναι το αφεντικό. Αυτά είναι τα καλά της δημοκρατίας άλλωστε.

Σε μια Πολιτεία, όπως αυτή της Μασαχουσέτης, στην οποία κυριαρχούσαν επί 57 συναπτά έτη οι Δημοκρατικοί, έγινε η έκπληξη. Ένας σχετικά άγνωστος Ρεπουμπλικάνος κέρδισε τη μάχη σε μία –σχεδόν- «απάτητη» Πολιτεία- δημιουργώντας πρόβλημα στο κυβερνών κόμμα και ουσιαστικά στερώντας από τον Obama τη διευρυμένη πλειοψηφία στη Γερουσία. Ιστορικά, αυτό έχει λάβει χώρα κάμποσες φορές και για διάφορους λόγους˙ συνήθως, δε, κατά τον δεύτερο χρόνο της Προεδρίας. Το 1970 ήταν ο πόλεμος του Βιετνάμ, το 1982 η παραπαίουσα οικονομία, το 1994 οι φορολογικές αυξήσεις και η αναδιοργάνωση του Προγράμματος Υγειονομικής Περίθαλψης. Τώρα, είναι η μυστηριώδης και ίσως τρομαχτική πρόταση Obama για το Πρόγραμμα Υγειονομικής Περίθαλψης, τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας, με δείκτες που όχι μόνο δε μειώνονται, αλλά αντίθετα γνωρίζουν τρομαχτική αύξηση και τις κατασχέσεις κατοικιών να σημειώνουν νέα ρεκόρ. Η πολιτική τάση ταλαντώνεται, λοιπόν, ακόμα και σε Πολιτείες, που ως τώρα ήταν κατ’ εξοχήν μπλε.

Ο νικητής Brown έχει διατηρήσει γενικά ένα υψηλό πολιτικό προφίλ. Οι δηλώσεις και οι πεποιθήσεις του για το περιβάλλον και την τεχνολογία ήταν πάντα μπροστά, παρά τα 71 του χρόνια. Ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και την 40ετή του πολιτική πείρα και καριέρα. Από την άλλη, το ύψος της χρηματοδότησης της καμπάνιας του δεν πλησίασε καν αυτό της συνυποψήφιάς του Ρεπουμπλικανής, Meg Whitman, ούτε εκείνο του Steve Poizner, Επίτροπου Ασφαλείας. Η μεν Whitman διέθεσε 39 εκατομμύρια δολάρια –από δική της περιουσία- και ο Poizner 19 εκατομμύρια!


Είναι δύσκολο να πούμε ότι η νίκη αυτή ήταν εντελώς τυχαία, δεδομένου ότι οι Ρεπουμπλικάνοι νίκησαν τόσο στη Βιρτζίνια, όσο και στο New Jersey το περασμένο φθινόπωρο. Στο τέλος όμως, εκείνο που μετράει περισσότερο είναι η δημοτικότητα του κάθε υποψηφίου, αλλά και η ενέργεια που αποπνέει η καμπάνια του. Η Martha Coakley λέγεται ότι έχασε τη μάχη στη Μασαχουσέτη γιατί δεν προσπάθησε πολύ σκληρά, ούτε έγκαιρα. Η καμπάνια της ήταν χαλαρή και περισσότερο αφημένη στην τύχη της. Ενώ από την άλλη, η καμπάνια του Brown ήταν γεμάτη ζωντάνια. Χαρισματική, ίσως να την χαρακτήριζε κανείς. Όποιος την παρακολούθησε στενά, θα συμφωνήσει. Όπως και να έχει το πράγμα όμως, η ήττα των Δημοκρατικών ήταν μια ψυχρολουσία για τον Obama και την κυβέρνησή του, κάτι που ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές είχαν προβλέψει.

Το ερώτημα πλέον είναι πως θα επηρεάσει αυτή η νίκη όχι μόνο τις εκλογές σε όλες τις Πολιτείες, αλλά και την προώθηση και ψήφιση πληθώρας νομοσχεδίων, που προσπαθεί να περάσει ο Obama. Το πρώτο θέμα που απασχολεί τους απανταχού πολιτικούς αναλυτές είναι το τι θα γίνει στην Καλιφόρνια, η οποία είναι as blue as Massachusetts! Ο Bill Darrick, στρατηγικός αναλυτής για τους Δημοκρατικούς, δήλωσε πως: «Το μόνο που θα πρέπει να τρομάζει τους Δημοκρατικούς της Καλιφόρνια είναι ότι η Μασαχουσέτη είναι όσο σταθερά μπλε είναι και η Καλιφόρνια. Αν λοιπόν ένας Ρεπουμπλικάνος κερδίζει στη Μασαχουσέτη, είναι απόλυτα πιθανό να συμβεί το ίδιο και στην Καλιφόρνια». Που σημαίνει ότι τα δύο φρούρια των μπλε θα καταρρεύσουν σα χάρτινοι πύργοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Από την άλλη, όσο ο Obama χάνει έδαφος, δημιουργούνται πολιτικά προβλήματα όχι μόνο στο κυβερνών κόμμα, αλλά πλέον και σε ολόκληρη τη χώρα. Οι Δημοκρατικοί χάνουν τις 59 τους έδρες στη Γερουσία, που σημαίνει ότι τους αφαιρείται η ενισχυμένη πλειοψηφία που απαιτείται για να περάσουν την ψήφιση των νομοσχεδίων. Δεν είναι μόνο το Πρόγραμμα Υγειονομικής Περίθαλψης και το Ασφαλιστικό, αλλά και ολόκληρη η προεδρική ατζέντα που αφορά πληθώρα κρίσιμων θεμάτων, όπως η Οικονομία, η Πράσινη Ανάπτυξη, η Ενέργεια, η Μετανάστευση, η Απασχόληση, αλλά και η πολυσυζητημένη επιστροφή των στρατευμάτων από τα μακρινά πολεμικά μέτωπα –Ιράκ και Αφγανιστάν. Είναι πολύς καιρός που οι Αμερικανοί είναι κάθετα αντίθετοι με την αποστολή στρατευμάτων στο εξωτερικό, αφού πραγματικά δεν κατανοούν τους λόγους για τους οποίους ξοδεύονται εκατομμύρια δολάρια σε επιθέσεις, πολέμους και μακροχρόνια παραμονή Αμερικανών στρατιωτών σε μακρινά μέρη, με μόνη δικαιολογία την προστασία και επιβολή της δημοκρατίας και τον φόβο για τη διεθνή ασφάλεια. Βέβαια, αυτή είναι η δικαιολογία που «πρέπει» να προβάλλεται. Στο παρασκήνιο διαδραματίζονται πάντα διαφορετικά «παιχνίδια».

Πάντως, φαίνεται ότι αν δεν υπάρξουν δραματικές τροποποιήσεις στο νομοσχέδιο για την Υγεία, το οποίο ήδη είναι μετέωρο εδώ και μήνες μεταξύ Γερουσίας και Βουλής, η τελική του ψήφιση θεωρείται αμφίβολη, αφού σε αντίθεση με τους Δημοκρατικούς, οι Ρεπουμπλικάνοι Γερουσιαστές συγκροτούν ένα άρρηκτο πολιτικό μέτωπο. Ήδη πολλοί Δημοκρατικοί Βουλευτές και Γερουσιαστές προσανατολίζονται στο να αλλάξουν την πολιτική τους ρότα και να γίνουν πιο σκληρά συντηρητικοί και επικριτικοί στην πολιτική Obama, έτσι ώστε να γλυτώσουν τις έδρες τους. Αν, παρόλα αυτά, η κατάσταση συνεχίσει ως έχει, προβλέπεται πως οι Δημοκρατικοί θα αντιμετωπίσουν μεγάλο πρόβλημα στις εκλογές του 2010 και ακόμη χειρότερα, αν εγκαταλειφθεί το σχέδιο αναδιαρρύθμισης του συστήματος Υγείας, μπορεί και να αποτελέσει την αρχή του τέλους για την Προεδρία Obama, η οποία ξεκίνησε πριν ένα χρόνο με τις καλύτερες προοπτικές.

Η ψυχολογία της βίας (Δημοσίευση στην Εφημερίδα Greek News 18/01/2010)

Ιδεαλιστές, χαμένες ψυχές, επαναστάτες, εγκληματίες, θρησκόληπτοι…


Το μυστήριο του ανθρώπινου μυαλού ξαναμπήκε στο μικροσκόπιο, μετά την επίθεση καμικάζι τρομοκράτη στο Αφγανιστάν, που οδήγησε στον θάνατο 7 αξιωματούχων της C.I.A., μετά τον εντοπισμό του ανθρώπου που βρισκόταν σε φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά έξω από παιδική χαρά στο Πακιστάν και του Νιγηριανού, που προσπάθησε να ανατινάξει το αεροσκάφος της Delta την ημέρα των Χριστουγέννων. Μέχρι πρόσφατα η ψυχολογία της τρομοκρατίας ήταν λίγο-πολύ θεωρητική. Τώρα όμως, η ύπαρξη και δράση όλων αυτών των ανθρώπων, δημιουργεί τον καμβά για την ιχνογράφηση ενός προφίλ, που μέχρι τώρα ήταν θαμπό, ίσως και ανύπαρκτο. Όλο και περισσότεροι πρώην τρομοκράτες μιλούν πλέον ανοικτά για τις εμπειρίες τους, ενώ πολλοί έχουν ενταχθεί σε προγράμματα «από-ριζοσπαστικοποίησης», έχουν περάσει από εκατοντάδες συνεντεύξεις, έχουν ψυχογραφηθεί και έχουν προσφέρει τη δυνατότητα στους ειδικούς να συλλέξουν στοιχεία για το συγκεκριμένο θέμα. Οι πιο πολλοί θεωρούν πως οι πράξεις αυτές έχουν τις ρίζες τους στην θρησκεία. Άλλοι στην πολιτική και την οικονομική ισχύ –ή την έλλειψή της. Άλλοι πιστεύουν ότι οφείλονται σε σειρά ψυχολογικών και κοινωνικών επιρροών.

1. Η βία

Παρά την ανυπαρξία ενός συγκεκριμένου προφίλ, οι ερευνητές έχουν ευρέως συμφωνήσει επί κάποιων στοιχείων. Η έκφραση «generational transmission» χαρακτηρίζει τις πεποιθήσεις των εξτρεμιστών, οι οποίες διαμορφώνονται σε πολύ νεαρή ηλικία. Μια έντονη αίσθηση αποξένωσης και εκ-θυματοποίησης. Η αίσθηση ότι η ηθική βία του εχθρού δικαιολογεί μια πρακτικά βίαιη ανταπάντηση, στο κυνήγι μιας ακόμα πιο ηθικής κατάστασης. Της πεποίθησης ότι οι εθνικές, θρησκευτικές και εθνικιστικές ομάδες των τρομοκρατών είναι ξεχωριστές και κινδυνεύουν από εξαφάνιση. Και ότι η έλλειψη πολιτικής ισχύος δεν τους επιτρέπει να επηρεάζουν τον ρου της ιστορίας και την πολιτική και οικονομική κατάσταση γύρω τους χωρίς βία. Έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι ορισμένοι τρομοκράτες έχουν την ψυχολογία του εγκληματία ή ακόμα και ότι έχουν ζήσει προηγούμενες ζωές σαν εγκληματίες. Το παράδοξο είναι ότι η ανησυχία για τον θάνατο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο σε όλους αυτούς. Ο μη-συνειδητός φόβος για το φθαρτό της ύπαρξης, για την αδυναμία να αφήσει κάποιος κληρονομιά…

2. Η κοινή πορεία στην ομάδα

Η ομαδική και όχι η ατομική ταυτότητα έχει τραβήξει την προσοχή των ερευνητών τα τελευταία χρόνια. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως αυτή του Ted Kaczynski και του John Allen Muhammad, οι τρομοκράτες δρουν εντός ομάδας και υπό εντολές. Οι ερευνητές συμφωνούν στο ότι η ριζοσπαστική δράση, είτε στηρίζεται στη θρησκεία είτε σε μια κοσμική θεωρία, εξελίσσεται και εντείνεται μέσα από τη δυναμική της ομάδας. Επίσης, το διαδίκτυο διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στην αύξηση των εξτρεμιστικών γκρουπ ανά τον κόσμο, αφού σύμφωνα με ψυχολόγους, δημιουργεί «μια εικονική κοινότητα μίσους». Επιπρόσθετα, όταν κάποιος λειτουργεί μέσα από μια ομάδα, νιώθει πιο δυνατός και πιο έτοιμος να λάβει ακόμα πιο επικίνδυνες αποφάσεις, γιατί καθώς είναι κοινές φαντάζουν και λιγότερο τρομαχτικές. Όσο η ομάδα γίνεται πιο ριζοσπαστική, τόσο πιο ακραία γίνεται η συμπεριφορά αλλά και η δράση του ατόμου που ανήκει σε αυτήν. Το άτομο νιώθει όλο και πιο πιεσμένο να συμφωνήσει με την ομάδα και αυτό οδηγεί στο παραπάνω αποτέλεσμα, όμως από την άλλη, δημιουργεί και ένα συναίσθημα συντροφικότητας. Βέβαια, σύμφωνα με ειδήμονες, οι περισσότερες τρομοκρατικές ομάδες καταρρέουν, λόγω εσωτερικών προβλημάτων και ταραχών, αφού πάντα κάποιος θέλει να είναι πιο εξτρεμιστής και πιο ακραίος από τους άλλους. Πάντα κάποιος θα διαφωνήσει με τον αρχηγό, θέλοντας να αποδείξει και τη δική του ισχύ. Όμως οι ομάδες που λειτουργούν υπόγεια και είναι αποκομμένες από άλλες ανταγωνιστικής δράσης ομάδες δένονται πιο πολύ και αν έχουν έναν χαρισματικό ηγέτη, συμπιέζουν ακόμα περισσότερο την ατομική ταυτότητα κάθε μέλους.

3. Ηθικές ερωτήσεις

Σε ένα βιβλίο που εκδόθηκε πέρυσι, συλλέχτηκαν στοιχεία από 30 πρώην τρομοκράτες, οι περισσότεροι από τους οποίους έφυγαν από ομάδες, όπως ο IRA και η Al Qaeda. Από τα στοιχεία βγήκε στο φως το συμπέρασμα ότι η βία ενάντια στον εχθρό δεν είναι ανήθικη, αλλά ότι υπάρχουν όρια τα οποία όμως τα μέλη δεν μαθαίνουν μέχρι να μπουν βαθιά και ουσιαστικά στην ομάδα. Μερικοί τρομοκράτες που δεν έχουν κανένα πρόβλημα να σκοτώσουν κάποιον αστυνομικό, παραδείγματος χάριν, μισούν το θάνατο των ζώων. Μερικοί αισθάνονται άνετα με την απώλεια μερικών ανθρώπων και δεν έχει σημασία αν είναι αθώοι ή όχι. Στόχος μπορεί να αποτελέσει ακόμα και η οικογένεια κάποιου. Ένα ακόμα παράδοξο συμπέρασμα της έρευνας του βιβλίου ήταν ότι πολλοί τρομοκράτες δε συμφωνούν μεν με την ληστεία μιας τράπεζας, λόγου χάρη, αλλά δεν έχουν κανένα πρόβλημα με το να σκοτωθούν κάποιοι φρουροί. Στο μυαλό, λοιπόν, των τρομοκρατών, η δημιουργία ενός κόσμου στον οποίο θα επικρατήσουν οι αθώοι, δικαιολογεί τη δολοφονία μερικών άλλων αθώων. Ότι δηλαδή ο δρόμος για τον παράδεισο περνάει από την κόλαση και για την επίτευξη ενός ηθικού σκοπού, μπορούν να διαπραχθούν ανήθικες πράξεις.

4. Οι καμικάζι

Όταν κάποιος τάσσεται υπέρ της τρομοκρατίας, είναι πολύ δύσκολο να επανέλθει. Αυτό είναι η απόλυτη αλήθεια για τους καμικάζι αυτοκτονίας. Όταν ταχθούν υπέρ ενός ιερού σκοπού, γίνονται κινούμενοι μάρτυρες. Οποιαδήποτε πράξη υπαναχώρησης σε πιστεύω και δράση θεωρείται και προκαλεί ντροπή. Όπως και με τις δολοφονίες, έτσι και για τις αυτοκτονίες καμικάζι, το Ισλάμ υπαγορεύει κανόνες. Το Κοράνι απαγορεύει την αυτοκτονία, αλλά κάποιες εξτρεμιστικές ομάδες του Ισλάμ υποστηρίζουν ότι οι καμικάζι βομβιστές είναι μάρτυρες και ότι η αυτοκτονία δικαιολογείται γιατί είναι μορφή αυτοθυσίας και γιατί είναι τιμητικό να πεθαίνεις στον αγώνα ενάντια στους «άπιστους». Επίσης, σύμφωνα με άλλες έρευνες, τα κίνητρα ενδεχομένως να είναι και πιο προσωπικά. Ότι δηλαδή τα άτομα επιδιώκουν την προσωπική ευκαιρία να διακριθούν, να ξεχωρίζουν, να τιμήσουν τον ηγέτη τους, αλλά και να τιμηθούν έστω και μετά θάνατον.

5. Η αποποίηση της ομάδας

Εντατικές έρευνες έχουν επικεντρωθεί στη δυνατότητα ενός τρομοκράτη να αποκοπεί από την ομάδα ή/και από τις ιδέες του. Οι περισσότερες από αυτές έχουν καταλήξει στο ότι οι τρομοκράτες μπορούν να αποκοπούν από τη βία, χωρίς να εγκαταλείψουν όμως τις ριζοσπαστικές τους ιδέες. Εκείνοι που τους προσελκύουν στα εξτρεμιστικά γκρουπ, τους υπόσχονται μια αξέχαστη εμπειρία, αλλά και τη δυνατότητα να αλλάξουν τον κόσμο. Στα περισσότερα όμως από αυτά τα γκρουπ επικρατεί ζήλεια και ανταγωνισμός για την ηγεσία. Όποιος φύγει, ενδεχομένως αισθανθεί αρχικά ότι η ζωή μπορεί να γίνει απίστευτα βαρετή, ίσως και χωρίς σκοπό. Η συμμετοχή όμως στην ομάδα όσο μεγαλώνει κάποιος γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Αφενός για εκείνους που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια, αφετέρου για εκείνους που έχει αρχίσει η εσωτερική οριοθέτηση της άσκησης βίας. Κάποια στιγμή η δράση που λαμβάνει χώρα είναι πιο βίαιη από εκείνη που μπορούν να αντέξουν.

Τα ερωτήματα του απλού ανθρώπου βροχή. Σε ένα κόσμο που η ανθρώπινη ύπαρξη διαδραματίζει ολοένα και λιγότερο σημαντικό ρόλο, πως μπορεί να ζήσει κανείς? Σε ένα κόσμο βίας, καταστροφής και παραλογισμού? Θα ταξιδέψουμε άραγε κάποτε ξανά αμέριμνα, χωρίς να έχουμε στο νου μας ότι ο διπλανός μας κουβαλά εκρηκτικά? Θα περπατήσουμε κάποτε στο δρόμο χωρίς το φόβο ότι κάποιος μπορεί να μας σκοτώσει για μερικά δολάρια ή ότι μια βόμβα θα εκραγεί μπροστά στα μάτια μας? Θα αφήσουμε το παιδί μας να παίξει στην παιδική χαρά ξέγνοιαστο? Σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο ανησυχητικών διαστάσεων υπάρχει ελπίδα?

Το αναλλώσιμο της ανθρώπινης ύπαρξης...

Η εποχή της ανασφάλειας, της βίας, της καταστροφής και του αναλλώσιμου της ανθρώπινης ζωής είναι εδώ. Προσπαθώ να σκεφτώ ένα μέρος της γης, στο οποίο κάποιος θα μπορούσε να αισθάνεται ασφαλής και εκτός ίσως από τις Νήσους του Πάσχα, δεν μπορώ να βρω κανένα. Η Αμερική βάλλεται από την κρίση, αλλά και τον ανηλεή πόλεμο του Ισλάμ. Καμικάζι τρομοκράτες επιβιβάζονται σε πτήσεις προς πάσα κατεύθυνση και αναρωτιέται κανείς για τα μέτρα ασφαλείας. Τι ακριβώς αποτέλεσμα έχουν? Λειτουργούν? Πως ακριβώς? Οι βίζες πως ακριβώς δίνονται από τις Αμερικανικές Πρεσβείες ανά τον κόσμο? Ο Νιγηριανός με τι θράσος δήλωσε αθώος στο δικαστήριο? Πόσο αθώος είσαι όταν έχεις πιαστεί με εκρηκτικά δεμένα στα πόδια σου και έχοντας προκαλέσει φωτιά σε αεροσκάφος με 300 άτομα? Μετά το φιάσκο αυτό, θα έλεγε κανείς, ότι εντάθηκαν οι έλεγχοι. Κάθε άλλο. Τρεις επιβάτες πιάστηκαν εν πτήσει με εκρηκτικά κατά τη διάρκεια της διαδρομής Αμερική-Ντουμπάι. Δηλαδή κάθε ταξίδι μας στην Αμερική θα είναι και μια απόπειρα αυτοκτονίας μέσω τρίτου? 

Η Μέση Ανατολή, καζάνι που βράζει, αντί να ασχολείται με την επίλυση των εσωτερικών της προβλημάτων, επιδεικνύει τρελό ζήλο στην κατασκευή πυρηνικών όπλων και σε πειράματα ανάλογου τύπου, κάνοντας την Αμερική να χοροπηδά επί τόπου στους ρυθμούς της. Στο ίδιο μοτίβο χορεύει και η Ελλάδα, με την Τουρκία να αξιώνει την είσοδο στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, αλλά με καθημερινές παραβιάσεις του εναέριου χώρου και διεκδικήσεις ελληνικών νησιών. Και φυσικά τον κύριο Ερντογάν να δηλώνει πλήρως έτοιμος να ενταχθεί σε όποια Ευρωπαϊκή και Διεθνή συμμαχική οργάνωση, γιατί τηρεί κατά γράμμα το νόμο, αλλά και υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ποιους κοροϊδεύουν?

Στην Ελλάδα πάλι θαυμάσαμε το χτεσινό θράσος της τοποθέτησης βόμβας μπροστά από το κτίριο της Βουλής το βράδυ. Δεν ήταν σίγουρα γκαζάκια, αν κρίνουμε από τον ήχο της έκρηξης, ο οποίος ήταν τρομαχτικός. Τι θα γινόταν αν κάποιοι πολίτες δεν είχαν προλάβει να απομακρυνθούν? Τι? Αθώα θύματα? Σε ποιο όνομα? Στο κέντρο της Αθήνας -μελλοντικά φαντάζομαι και τα κέντρα άλλων μεγάλων πόλεων- η κατάσταση είναι πλέον εκτός ελέγχου. Όχι μόνο κανείς δεν μπορεί να κυκλοφορήσει πεζός, αλλά ούτε και με αυτοκίνητο καθώς το κλασικό κόλπο της επίθεσης από ομάδες δύο ατόμων, ένας εκ δεξιών και ένας εξ αριστερών, είναι πια ρουτίνα. Οι εταιρείες συστημάτων ασφαλείας πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Ίσως σύστημα ηλεκτρικού ρεύματος με την αφή, στα χερούλια των αυτοκινήτων από την έξω μεριά?

Και αναρωτιέμαι... που μπορώ να αισθάνομαι ασφαλής? Στο Λονδίνο? Στη Μαδρίτη? Τις Βρυξέλλες? Το Ντουμπάι? Την Αμερική? Την Αφρική? Που μπορώ να αισθάνομαι ότι κάποιος ΔΕΝ θα έρθει από πίσω, να με χτυπήσει για να μου πάρει την τσάντα με 50 ευρώ? Που μπορώ να κυκλοφορήσω με το αυτοκίνητό μου χωρίς να σκέφτομαι πόσοι θα μου την πέσουν στην Ομόνοια για να με ληστέψουν, ίσως και να με σκοτώσουν? Που μπορώ να ταξιδέψω χωρίς το άγχος του καμικάζι που θα ανατινάξει το αεροπλάνο, στο όνομα του Ιερού Πολέμου, λεπτομέρειες του οποίου δεν έχω καταλάβει καλά-καλά?

Ο Netanyahu στηρίζει την πολιτική ΗΠΑ

(Δημοσίευση στην εφημερίδα Greek News, 11/01/2010)



Όπως πολύ σωστά είχαμε προβλέψει, το Ισραήλ υποστηρίζει πλήρως τις ΗΠΑ, όσον αφορά την πολιτική που υιοθετούν απέναντι στο Ιράν, μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Μετά το πέρας του χρονικού περιθωρίου που έδωσαν οι ΗΠΑ στο Ιράν για επίλυση του θέματος, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Netanyahu δήλωσε, μέσω εκπροσώπου, ότι «θα επικεντρωθεί στο να ξεσηκώσει τη διεθνή κοινότητα, έτσι ώστε να ασκηθεί περεταίρω πίεση στο Ιράν για την άρση του πυρηνικού του προγράμματος, αλλά και για να γίνει σαφές ότι οι κυρώσεις που θα επιβληθούν θα είναι ιδιαίτερα αυστηρές. Ο Obama έκανε μια πολύ επιτυχημένη προσπάθεια στο να δημιουργήσει διεθνή συμμαχία, την οποία όμως πολλοί είδαν με κυνικό μάτι. Εμείς συμφωνούμε απόλυτα με τις κινήσεις του Αμερικανού Προέδρου».

Αυτή η κίνηση προσέγγισης στην πολιτική των ΗΠΑ προέρχεται από μια χώρα που, όπως έχουμε επισημάνει σε προηγούμενο άρθρο, είναι πολύ πιθανόν να εξαπολύσει στρατιωτική επίθεση στο Ιράν, με σκοπό την αποτροπή της εφαρμογής του πυρηνικού του προγράμματος. Βέβαια, η άρνηση του Ιρανού Προέδρου Mahmoud Ahmadinejad να δεχτεί το Ολοκαύτωμα, αλλά και οι συχνές αντι-ισραηλινές του ομιλίες, έχουν σίγουρα οδηγήσει τον Netanyahu σε συγκρίσεις με το παρελθόν (βλέπε τα χρόνια πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), ενώ Ισραηλινοί επίσημοι έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι τα πράγματα είναι ανοιχτά όσον αφορά την γειτονική απειλή –εννοώντας ότι δεν είναι απίθανο να δράσουν σύντομα.

Είναι αλήθεια ότι αρχικά οι Ισραηλινοί είδαν με σκεπτικισμό την απόφαση του Obama να εμπλακεί σε διπλωματικό διάλογο με το Ιράν, γιατί ανησυχούσαν ότι θα οδηγήσει όπου ακριβώς είχαν οδηγήσει και οι προηγούμενες συζητήσεις' σε cul-de-sac. Όμως τα τελευταία γεγονότα τους έκαναν να αλλάξουν γνώμη. Οι πολυάριθμες διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, που έχουν λάβει χώρα στο Ιράν, δημιούργησαν την έντονη πεποίθηση ότι το καθεστώς της χώρας είναι σχετικά ευάλωτο στην πίεση, ενώ οι αποκαλύψεις που αφορούσαν την ύπαρξη και εξέλιξη του πυρηνικού προγράμματος διηύρυναν τη διεθνή υποστήριξη.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι αλλά και αναλυτές δηλώνουν πως αντιλαμβάνονται ότι ο Obama πρέπει να τηρήσει κάποια όρια αναφορικά με τις κυρώσεις που διατίθεται να επιβάλλει στο Ιράν μέσω του ΟΗΕ, αλλά από την άλλη πλευρά βλέπουν ότι η Κίνα ασκεί βέτο και παραμένει επιφυλακτική όσον αφορά τις πολιτικές αυτές. Συμφωνούν απόλυτα με το γεγονός ότι ο Obama θεωρεί πως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πρέπει να έχει προτεραιότητα στην πολιτική –ακόμα και στην στρατιωτική- ατζέντα του διεθνούς οργανισμού –αλλά και των ΗΠΑ- και με το ότι σύντομα ο Αμερικανός Πρόεδρος θα προτείνει νέες κυρώσεις στην Ιρανική κυβέρνηση, με την υποβολή νέας καταληκτικής ημερομηνίας.

Με όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και τη Ρωσία, να είναι επιφυλακτικοί απέναντι στις προθέσεις Obama «το Ισραήλ είναι θεατής, όπως και όλες οι άλλες χώρες του κόσμου», δήλωσε ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών, Daniel Ayalon: «Πιστεύουμε πως ο Obama και οι ΗΠΑ θα ηγηθούν της δράσης που πρέπει οπωσδήποτε να αναληφθεί».


Εκτός από τη γνωστή διαμάχη Ισραήλ-Παλαιστίνης, το Ιράν βρίσκεται και στο επίκεντρο των συζητήσεων ΗΠΑ-Ισραήλ, μετά από την άνοδο στην εξουσία του Obama και του Netanyahu αντίστοιχα, στις αρχές του 2009. Προτεραιότητες τέθηκαν στην ατζέντα των συνομιλιών, με τον Obama να πιστεύει πως η επίσημη ίδρυση του Παλαιστινιακού κράτους θα αποτελέσει κλειδί για την αλλαγή της επιρροής του Ιράν στους φανατικούς Ισλαμιστές της περιοχής και με τον Netanyahu να βλέπει την Ιρανική επιρροή ως απειλή για την ασφάλεια, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα έτσι ώστε να λυθεί και το Παλαιστινιακό.

Ο Netanyahu υποστηρίζει ότι, εκτός από τον κίνδυνο μιας ενδεχόμενης επίθεσης στη χώρα του από το Ιράν –το οποίο βέβαια δε θεωρείται πιθανό, αφού το Ισραήλ διαθέτει στρατιωτικό μηχανισμό εξουδετέρωσης πυρηνικών-, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα αποσταθεροποιήσει και τα Αραβικά κράτη της περιοχής και θα ενισχύσει τις εξτρεμιστικές ομάδες Hamas και Hezbollah –στα σύνορα του Ισραήλ- που υποστηρίζουν το Ιράν. Φαίνεται ότι Obama και Netanyahu έχουν έρθει σε συμφωνία, ενώ το άνοιγμα του δεύτερου προς τους Παλαιστινίους έχει κερδίσει την στήριξη των ΗΠΑ.

Εντωμεταξύ, στους διπλωματικούς διαδρόμους διαφόρων διεθνών οργανισμών συζητιέται έντονα ότι αν το Ισραήλ επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, τα πράγματα θα περιπλεχθούν –ίσως χωρίς λόγο, προς το παρόν- και ότι μάλλον δεν πρόκειται να επιτευχθεί απολύτως τίποτα, πέραν από μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου προγράμματος. Το ενδεχόμενο όμως προκαλεί δικαιολογημένη ανησυχία. Το τελευταίο πρόβλημα που χρειάζεται η περιοχή –μετά το μακροχρόνιο παλαιστινιακό, την έκρυθμη πολιτική κατάσταση σε Ιράν και Ιράκ και την οικονομική κρίση- είναι ένα νέο μπαράζ, αυτή τη φορά, πυρηνικών επιθέσεων, ως επίδειξη ισχύος με αθώα θύματα, αλλά και διεθνή εμπλοκή.

Όπως υποστηρίζει η Emily Landau, διευθύντρια του προγράμματος οπλικού ελέγχου στο Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ: «Όσο ο Obama κάνει την διπλωματική του προσπάθεια, το Ισραήλ θα αναμείνει τις εξελίξεις. Υποστηρίζουμε τον διάλογο, αφού η στρατιωτική λύση μπορεί να αποβεί όχι μόνο δύσκολη αλλά και μοιραία».

Εντωμεταξύ, συζητούνται και άλλες εναλλακτικές. Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου στην Ιερουσαλήμ, ο Irwin Cotler, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης του Καναδά, πρότεινε να τεθεί το Ιράν προ των ευθυνών του. Ότι δηλαδή με τις πράξεις του καθεστώτος και των ηγετών του παραβιάζει τις διεθνείς συμφωνίες που αφορούν την αποτροπή γενοκτονίας. Ο Cotler, που έχει στενούς δεσμούς με το Ισραήλ, πραγματοποιεί συζητήσεις που αφορούν στην περεταίρω πίεση του Ιράν να σταματήσει την πυρηνική του δράση μέσω επιβολής του Διεθνούς Δικαίου. Κάτι που βέβαια έχει επαναχρησιμοποιηθεί στη χρόνια κατάσταση που επικρατεί στη Λωρίδα της Γάζας. Αυτή η πρωτοβουλία θα δικαιολογούσε και την άσκηση στρατιωτικής δράσης σε περίπτωση που οι διπλωματικές προσπάθειες δεν ευοδώσουν. «Αν το Ιράν συνεχίσει την πυρηνική του δράση, την παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και με τις πράξεις του οδηγήσει σε ενδεχόμενη γενοκτονία, αποτελεί ξεκάθαρο κίνδυνο που απειλεί τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Στο παρελθόν είχαν δοθεί πολλές καταληκτικές ημερομηνίες. Πρέπει επιτέλους να δράσουμε προληπτικά». Γιατί αλλιώς ίσως να είναι αργά;